Działka budowana na której przewidziane jest posadowienie budynków przeznaczonych na pobyt ludzi, powinna mieć zapewnioną możliwość przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Niekiedy przyłączenie takie jest niemożliwe ze względów technicznych lub ekonomicznych. W takiej sytuacji rozwiązaniem jest budowa przydomowej oczyszczalni ścieków.
Zastosowanie przydomowej oczyszczalni ścieków jest możliwe gdy:
- „występuje brak warunków przyłączenia sieci wodociągowej i kanalizacyjnej;
- ilość ścieków nie przekracza 5m3 na dobę (jeżeli ilość ścieków jest większa, to ich gromadzenie i oczyszczanie wymaga pozytywnej opinii inspektora ochrony środowiska).”
Ponadto zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001r. prawo wodne, budowa przydomowej oczyszczalni ścieków jest możliwa w miejscach, gdzie budowa systemów kanalizacji zbiorczej nie przyniosłaby korzyści dla środowiska lub powodowałaby nadmierne koszty.
Realizacja przydomowej oczyszczalni ścieków i następnie korzystanie z niej to wykonanie przysługującego właścicielowi gruntu prawa do tzw. korzystania z wód. Zakres tego uprawnienia określa art. 36 ustawy prawo wodne, który wskazuje co nie stanowi zwykłego korzystania z wód.
Nie stanowi zwykłego korzystania z wód :
- „nawadnianie gruntów lub upraw wodą podziemną za pomocą deszczowni;
- pobór wody powierzchniowej lub podziemnej w ilości większej niż 5m3 na dobę;
- korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej;
- wprowadzenie do wód lub do ziemi oczyszczonych ścieków, jeżeli ich łączna ilość jest większa niż 5m3 na dobę.”
Należy przyjąć, że w przeciętnym gospodarstwie domowym wielkość wyprodukowanych ścieków nie przekracza 5m3 w ciągu doby.
Lokalizacja przydomowej oczyszczalni ścieków
Przydomowa oczyszczalnia ścieków nie może być lokalizowana w każdym miejscu. Ustawa prawo wodne określa miejsca, w których zabrania się wprowadzania ścieków do ziemi. Wynika to z art. 39 tej ustawy . Zgodnie z tym przepisem zabrania się wprowadzania ścieków:
1) „bezpośrednio do wód podziemnych;
2) do wód:
- powierzchniowych, jeżeli byłoby to sprzeczne z warunkami wynikającymi z istniejących form ochrony przyrody, utworzonych stref ochrony zwierząt łownych albo stoi na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, a także stref ochronnych oraz obszarów ochronnych,
- powierzchniowych w obrębie kąpielisk, plaż publicznych nad wodami oraz w odległości mniejszej niż 1 kilometr od ich granic,
- stojących,
- jezior oraz do ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków do jeziora byłby krótszy niż 24 godziny;
3) do ziemi:
- jeżeli byłoby to sprzeczne z warunkami wynikającymi z istniejących form ochrony przyrody, utworzonych stref ochrony zwierząt łownych albo stoi na podstawie ustawy o ochronie przyrody, a także stref ochronnych oraz obszarów ochronnych,
- zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, jeżeli byłoby to niezgodne z warunkami określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust.1 pkt 3,
- w pasie technicznym, o którym mowa w art. 23 ustawy prawo wodne,
- jeżeli stopień oczyszczania ścieków lub miąższość utworów skalnych nad zwierciadłem wód podziemnych nie stanowi zabezpieczenia tych wód przed zanieczyszczeniem,
- w odległości mniejszej niż 1 kilometr od granic kąpielisk oraz plaż publicznych nad wodami.”
Niezależnie od powyższych zapisów, zakazy lub ograniczenia co do lokalizacji oczyszczalni mogą wynikać z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (mpzp). Kolejne wymogi dotyczące lokalizacji oczyszczalni wynikają z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W rozdziale 7 rozporządzenia zawarto szereg wytycznych dotyczących minimalnych odległości od okien i drzwi zewnętrznych zbiorników na nieczystości ciekłe, pokryw i wylotów wentylacji.
Zawarto tam również wymogi dotyczące sytuowania szczelnych osadników podziemnych. I tak:
- „Przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące część przydomowej oczyszczalni ścieków gospodarczo- bytowych, służące do wstępnego ich oczyszczania, mogą być sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych, pod warunkiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych w tych budynkach (§37 rozporządzenia);
- Odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe, dołów ustępów nieskanalizowanych o liczbie miejsc nie większej niż 4 i podobnych urządzeń sanitarno-gospodarczych o pojemności do 10 m3 powinna wynosić co najmniej:
1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych – 15 m
2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego – 7,5 m.
- W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej odległości urządzeń sanitarno-gospodarczych, o których mowa wyżej, powinny wynosić co najmniej:
1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi 5 m, przy czym nie dotyczy to dołów ustępowych w zabudowie jednorodzinnej; 2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego – 2 m.”
Pozwolenie na budowę czy zgłoszenie
Odnośnie wymagań formalnych związanych z budową oczyszczalni ścieków, to nie wymagają one pozwolenia na budowę, jeżeli ich wydajność wynosi do 7,5m3 na dobę. Budowa taka wymaga zgłoszenia. Wynika to z art. 30 ust.1 pkt.1 prawa budowlanego. W zgłoszeniu należy określić: rodzaj i sposób wykonania robót budowlanych oraz sposób ich rozpoczęcia. Rozpoczęcie budowy może nastąpić, jeżeli w ciągu 30 dni od daty zgłoszenia właściwy organ nie wniesie sprzeciwu. Jeżeli roboty nie zostaną rozpoczęte w ciągu 3 lat od terminu określonego w zgłoszeniu, to należy dokonać ponownego zgłoszenia.
W niektórych przypadkach budowa oczyszczalni może być warunkowana uzyskaniem pozwolenia na budowę. Taki obowiązek może wynikać ze sprzeciwu zgłoszonego przez właściwy organ do złożonego zgłoszenia. Wydanie pozwolenia na budowę jest możliwe po uzyskaniu wymaganych przepisami szczególnymi pozwoleń, uzgodnień lub opinii. W przypadku przydomowej oczyszczalni może zachodzić konieczność uzyskania pozwolenia wodno-prawnego na wykonanie urządzeń wodnych lub na szczególne korzystanie z wód.
Zasady uzyskania tego pozwolenia określa art.122 ustawy prawo wodne. Zgodnie z tym przepisem pozwolenie może być wydane na podstawie projektu urządzeń, jeżeli projekt ten odpowiada wymaganiom operatu wodno-prawnego.
W świetle art. 125 ustawy prawo wodne, pozwolenie wodnoprawne nie może naruszać:
- „ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza lub ustaleń warunków korzystania z wód regionu wodnego lub warunków korzystania z wód zlewni;
- ustaleń planu zarządzania ryzykiem powodziowym;
- ustaleń planu przeciwdziałania skutkom suszy;
- ustaleń krajowego programu ochrony wód morskich;
- ustaleń krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych;
- ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy;
- wymagań ochrony zdrowia ludzi, środowiska i dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków oraz wynikających z odrębnych przepisów.”
Pozwolenie wodno-prawne wydaje się w drodze decyzji na czas określony. W przypadku wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi okres ten nie może być dłuższy niż 10 lat.
Warunki oddania do użytkowania
Dla budowy oczyszczalni istotny jest również art. 42 ustawy prawo wodne. Zgodnie z tym artykułem obiekt budowlany lub zespół takich obiektów, których użytkowanie związane jest z sprowadzaniem ścieków do wód lub do ziemi, nie mogą zostać oddane do użytkowania, jeżeli nie zostały spełnione wymagania z art. 76 ustawy Prawo ochrony środowiska . Ten ostatni przepis mówi o tym, że nowo zbudowany lub zmodernizowany obiekt budowlany lub instalacja, mogą być oddane do użytkowania dopiero po spełnieniu następujących warunków:
- „wykonaniu wymaganych przepisami lub określonych w decyzjach administracyjnych środków technicznych chroniących środowisko;
- zastosowaniu odpowiednich rozwiązań technologicznych, wynikających z ustaw lub decyzji;
- uzyskaniu wymaganych decyzji określających zakres i warunki korzystania ze środowiska;
- dotrzymywaniu na etapie wymaganych prawem badań i sprawdzeń wynikających z mocy prawa, standardów emisyjnych oraz określonych w pozwoleniu warunków emisji.”
Po wybudowaniu oczyszczalni przed rozpoczęciem jej eksploatacji konieczne jest dokonanie zgłoszenia. Wynika to z §2 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010r, w sprawie rodzajów instalacji których eksploatacja wymaga zgłoszenia.
Na podstawie tego rozporządzenia zgłoszenie dotyczy oczyszczalni ścieków o przepustowości do 5m3 na dobę, wykorzystywane na potrzeby własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ramach zwykłego korzystania z wód. Zgłoszenia dokonuje się właściwemu miejscowo staroście.
Zgłoszenie powinno ono zawierać:
- „oznaczenie prowadzącego instalację, jego adres zamieszkania lub siedziby;
- adres zakładu, na którego terenie prowadzona jest eksploatacja instalacji;
- rodzaj i zakres prowadzonej działalności, w tym wielkość produkcji lub wielkość świadczonych usług;
- czas funkcjonowania instalacji (dni tygodnia i godziny);
- wielkość i rodzaj emisji;
- opis stosowanych metod ograniczania wielkości emisji;
- informację, czy stopień ograniczania wielkości emisji jest zgodny z obowiązującymi przepisami.”
Do zgłoszenia należy dołączyć dowód opłaty skarbowej, która wynosi 120zł. Wiele urzędów stosuje formularze wniosków zgłoszenia, co znacznie ułatwia postępowanie.
Rozpoczęcie eksploatacji instalacji może nastąpić jeżeli organ w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia, nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji. Prowadzący instalację zobowiązany jest poinformować właściwy organ również o rezygnacji z rozpoczęcia albo zakończeniu eksploatacji oczyszczalni oraz o zmianie danych, które były zawarte w zgłoszeniu.
Jakość odprowadzanych ścieków
Obowiązujące przepisy prawne regulują również jakość odprowadzanych ścieków. Normy na ten temat zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.
Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia (§13) ścieki pochodzące z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego, zlokalizowanego poza aglomeracją, mogą być wprowadzane do ziemi, w granicach gruntu stanowiącego własność wprowadzającego, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
- „ich ilość nie przekracza 5,0 m3 na dobę;
- BZT5 ścieków dopływających do indywidualnego systemu oczyszczania ścieków jest redukowane co najmniej o 20%, a zawartość zawiesin ogólnych co najmniej o 50%;
- miejsce wprowadzania ścieków do ziemi jest oddzielone warstwą gruntu o miąższości co najmniej 1,5 m od najwyższego użytkowego poziomu wodonośnego wód podziemnych.”
Ścieki pochodzące z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego, zlokalizowanego w aglomeracji, mogą być wprowadzane do ziemi, w granicach gruntu stanowiącego własność wprowadzającego, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
- „ich ilość nie przekracza 5,0 m3 na dobę;
- nie przekraczają najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń właściwych dla RLM aglomeracji, na obszarze której zlokalizowane jest gospodarstwo, określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia;
- miejsce ich wprowadzania do ziemi jest oddzielone warstwą gruntu o miąższości co najmniej 1,5 m od najwyższego użytkowego poziomu wodonośnego wód podziemnych.”
Ścieki pochodzące z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego, zlokalizowanego poza aglomeracją, mogą być wprowadzane do urządzenia wodnego, w granicach gruntu stanowiącego własność wprowadzającego, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
- „ich ilość nie przekracza 5,0 m3 na dobę;
- nie przekraczają najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń dla oczyszczalni o RLM od 2000 do 9999 określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
- najwyższy użytkowy poziom wodonośny wód podziemnych znajduje się co najmniej 1,5 m pod dnem tego urządzenia.”
Ścieki pochodzące z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego, zlokalizowanego w aglomeracji, mogą być wprowadzane do urządzenia wodnego, w granicach gruntu stanowiącego własność wprowadzającego, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
- ”ich ilość nie przekracza 5,0 m3 na dobę;
- nie przekraczają najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń właściwych dla RLM aglomeracji, na obszarze której zlokalizowane jest gospodarstwo, określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia;
- najwyższy użytkowy poziom wodonośny wód podziemnych znajduje się co najmniej 1,5 m pod dnem tego urządzenia.”
Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków na nieruchomości stanowi realizację obowiązku utrzymania czystości porządku zgodnie z ustawą 13 września 1996r o utrzymaniu porządku i czystości w gminach.
Zobacz nasz artykuł na stronie www.muratordom.pl: Budowa szamba-formalności przed budową i normy, jakie powinien spełniać zbiornik.
Nasz prawnik specjalizujący się w prawie budowlanym oferuje kompleksowe usługi konsultacyjne, które obejmują analizę dokumentacji, doradztwo przy uzyskiwaniu pozwoleń oraz reprezentację przed organami administracyjnymi. Skontaktuj się z nami i umów się na spotkanie.
