Prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane może wynikać między innymi ze zgody właściciela nieruchomości przez którą inwestycja ma przebiegać. Dotyczy to w szczególności budowy różnego rodzaju sieci na przykład kanalizacji sanitarnej. Na tej podstawie inwestor może uzyskać prawomocne pozwolenie na budowę.
Inwestor czasami nie może uzyskać zgody właścicieli nieruchomości sąsiednich co wstrzymuje prowadzenie prac. Specyficzna sytuacja powstaje gdy właściciel nieruchomości cofnie wyrażoną wcześniej zgodę. W zasadzie może to uczynić w dowolnym momencie, także po uprawomocnieniu się decyzji o pozwoleniu na budowę. W takiej sytuacji inwestor traci faktyczne prawo budowy na cudzym gruncie. Musi on więc wstrzymać się z wykonywaniem robót na danym odcinku. Aby pomimo zgody właścicieli rozpocząć pracę bądź kontynuować pracę (w razie cofnięcia zgody) inwestor musi ponownie uzyskać zgodę właściciela nieruchomości. Najprostszym sposobem jest osiągnięcie w tej materii porozumienia między inwestorem a właścicielem. Jeżeli jednak jest to niemożliwe to inwestor może skorzystać z następujących instytucji prawnych.
Uprawnienia dla inwestora do korzystania z cudzego gruntu:
- „Zażądać ustanowienia odpowiedniej służebności gruntowej i w tym celu sprawę skierować do sądu cywilnego – ustanowenie takiej służebności wiąże się z zapłatą na rzecz właściciela za korzystanie z jego działki;
- Inwestor może skorzystać z uprawnienia wynikającego z art. 124 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami to jest złożyć do starostwa wniosek o wydanie decyzji ograniczającej sposób korzystania z nieruchomości – wydanie tego rodzaju decyzji może dotyczyć wyłącznie budowy ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń;
Nieruchomość w stosunku do której wydana jest decyzja musi być przeznaczona na lokalizację inwestycji celu publicznego. Ponadto wydanie tej decyzji jest możliwe wyłącznie przed rozpoczęciem prac i przed uzyskaniem pozwolenia na budowę.
Inwestor zobowiązany jest przed złożeniem wniosku przeprowadzić rokowania z właścicielem nieruchomości. Do wniosku należy dołączyć dokumenty z przeprowadzonych rokowań. W decyzji starosta musi precyzyjnie określić rodzaj inwestycji oraz ograniczenia jakich z tego tytułu dozna właściciel.
