Od 1 stycznia 2017r. w niektórych usługach budowlanych obowiązuje odwrotne obciążenie podatkiem VAT. Dotyczy to usług wymienionych w pozycjach 2 do 48 załącznika do ustawy VAT, przy spełnieniu określonych warunków dotyczących usługobiorcy i usługodawcy. Niekiedy usługodawca świadczy usługi kompleksowe, czyli składające się z kilku świadczeń, np. dostawa okien i ich montaż. Jeżeli taka usługa jest jednolitym świadczeniem, to obie czynności powinny być łącznie rozliczane podatkowo według tych samych zasad. Natomiast jeśli jedno świadczenie (np. dostawa okien) jest świadczeniem dominującym, a drugie jest świadczeniem fakultatywnym, to oba świadczenia mogą być rozliczane podatkowo w różny sposób.
Zasady odwrotnego obciążenia podatkiem VAT w budownictwie określa art. 17 ust. 1 pkt. 8 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem odwrotne obciążenie ma miejsce gdy spełnione są następujące warunki:
- Przedmiotem robót są usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o podatku VAT – usługi te są określone za pomocą klasyfikacji PKWiU;
- Usługodawcą jest podatnik, którego sprzedaż nie jest zwolniona jako sprzedaż zwolniona podmiotowo;
- Usługobiorcą jest czynny podatnik VAT;
- Usługodawca świadczy usługi jako podwykonawca.
Sprawdzając czy dana usługa może podlegać odwrotnemu obciążeniu VAT należy w pierwszej kolejności sprawdzić czy jest ona ujęta w załączniku nr 14 do ustawy o podatku VAT.
Zasadą jest, że to zainteresowany podmiot, czyli usługodawca, sam klasyfikuje swoje usługi do właściwej grupy Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). W razie trudności w tym zakresie możliwe jest wystąpienie o udzielnie informacji do Urzędu Statystycznego w Łodzi. Organy podatkowe nie dokonują klasyfikacji usług i nie weryfikują dokonanej klasyfikacji.
Jaka faktura przy świadczeniu kompleksowym?
Zdarzają się sytuacje, że usługodawca spełnia świadczenie złożone. Przykładem takiej sytuacji jest sprzedaż okien, drzwi, bram garażowych wraz z ich montażem. W takiej sytuacji rodzi się wątpliwość czy faktura powinna być wystawiona osobno na produkty, z podatkiem VAT i osobno na usługę budowlaną z odwrotnym obciążeniem. Czy też na taką usługę kompleksową powinna być wystawiona jedna faktura z odwrotnym obciążeniem.
Świadczenie kompleksowe
Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ze świadczeniem kompleksowym, złożonym, mamy do czynienia wówczas, jeżeli pod względem ekonomicznym dwie czynności są ze sobą ściśle złączone i tworzą całość. Powiązanie powinno być tak ścisłe, że w aspekcie gospodarczym tworzą one jedność. ETS podkreśla, że czynność złożona nie powinna być sztucznie rozdzielana.
Z kompleksowym świadczeniem mamy do czynienia w sytuacji, gdy pewien element jest świadczeniem głównym, decydującym o charakterze transakcji, a pozostałe elementy mają charakter pomocniczy. Te ostatnie elementy nie stanowią dla nabywcy usługi celu samego w sobie. Służą jedynie lepszemu wykorzystaniu świadczenia głównego.
Takie świadczenie złożone, kompleksowe, powinno być według ETS traktowane jednolicie dla celów stosowania podatku VAT. Oznacza to, że świadczenie to powinno być opodatkowane jedną stawką podatku.
Decydują okoliczności danej transakcji
Należy przy tym określić, że wszystkie okoliczności danej sprawy decydują o tym czy dana transakcja składa się z dwóch lub więcej świadczeń odrębnych czy ze złożonym świadczeniem kompleksowym. Zasadą jest, że każda czynność powinna być uznana za odrębną i niezależną.
Jeżeli zatem w przypadku dostawy okien, drzwi i bram, ich montaż jest fakultatywny i następuje tylko na życzenie klienta, to można uznać, że taka transakcja może być rozliczona przez wystawienie dwóch faktur. Osobno na dostawę urządzenia i osobno na usługę montażu.
Pierwsza faktura obejmowałaby podatek VAT, natomiast druga faktura związana by była z odwrotnym obciążeniem – o ile usługodawca działa jako podwykonawca. Dla oceny transakcji niewątpliwie ważne jest to, jak podatnik rozliczał się z podatków do końca grudnia 2016r. Jeżeli omawianą usługę (dostawę okna i montaż) wykazywał jako świadczenie jednej usługi, to co do zasady powinien kontynuować taki sposób rozliczania.
Podsumowanie
Usługi złożone z kilku świadczeń mogą być rozliczane albo jedną fakturą ze zwrotnym obciążeniem albo dwiema fakturami. Wszystko zależy od tego, czy dane świadczenie ma kompleksowy charakter czy też każda czynność ma charakter odrębny i niezależny. Każda sprawa powinna być przeanalizowana indywidualnie. Z jednolitym świadczeniem dla celów VAT mamy do czynienia wtedy gdy jeden element ma charakter główny, a pozostałe jedynie pomocniczy, to jest nie stanowi z punktu widzenia nabywcy celu samego w sobie.
Jeśli potrzebujesz pomocy w sprawach związanych z prawem budowlanym, nasza kancelaria jest do Twojej dyspozycji. Oferujemy konsultacje i porady prawne, które pomogą Ci zrozumieć i rozwiązać wszelkie problemy. Skontaktuj się z nami, aby umówić się na spotkanie.
