Organy nadzoru budowlanego pełnią istotną rolę w procesie budowlanym. Do ich kompetencji należy między innymi kontrola przestrzegania i stosowanie przepisów prawa budowlanego, kontrola działania organów administracji architektoniczno-budowlanych, badanie przyczyn powstawania katastrof budowlanych i współdziałanie z organami kontroli państwowej. To te organy kontrolują zgodność obiektu budowlanego z projektem oraz zgodność prowadzonej budowy z przepisami prawa.
Zgodnie z art. 84a Prawa budowlanego kontrola przestrzegania i stosowania przepisów prawa budowlanego obejmuje :
1) „kontrolę zgodności wykonywania robót budowlanych z przepisami prawa budowlanego, projektem budowlanym lub warunkami określonymi w decyzji o pozwoleniu na budowę;
2) sprawdzanie posiadania przez osoby pełniące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie właściwych uprawnień do pełnienia tych funkcji;
3) sprawdzanie wyrobów stosowanych przy wykonywaniu robót budowlanych w zakresie zgodności z art. 10 (to jest prawidłowości wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku krajowym), w szczególności wyrobów budowlanych.“
Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego
Powiatowego inspektora nadzoru budowlanego powołuje starosta. Wybierany jest on spośród przynajmniej trzech kandydatów wskazanych przez wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego. Powołanie powinno nastąpić w ciągu 30 dni od dnia przedstawienia kandydatów. Jeżeli starosta nie dochowa tego terminu wówczas wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego wskazuje kandydata, którego starosta musi powołać na to stanowisko.
Starosta jest organem, który odwołuje powiatowego inspektora nadzoru budowlanego. Dokonuje tego albo w uzgodnieniu z wojewódzkim inspektorem albo na wniosek wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego. Niedopuszczalne jest samodzielne działanie starosty. Jeżeli wojewódzki inspektor złoży wniosek do starosty o odwołanie powiatowego inspektora, to starosta musi postąpić zgodnie z tym wnioskiem.
Urzędem przy pomocy którego działa powiatowy inspektor nadzoru budowlanego jest powiatowy inspektorat. Organizację wewnętrzną i szczegółowy zakres zadań tego urzędu określony jest w regulaminie organizacyjnym
Co do zasady właściwość inspektora obejmuje jeden powiat. W wyjątkowych wypadkach zakres działania inspektora może obejmować większy obszar to jest więcej niż jeden powiat.
Prawo budowlane nie przewiduje stanowiska zastępcy powiatowego inspektora nadzoru budowlanego. Takie stanowisko może by jednak tworzone na przykład na podstawie zapisów regulaminu organizacyjnego powiatowego inspektoratu. Stanowisko to ma charakter „wewnętrzny”. W praktyce często zdarzają się sytuacje, że nie ma osoby, która może pełnić funkcję powiatowego inspektora nadzoru budowlanego. Wówczas możliwe jest powołanie osoby pełniącej obowiązki inspektora. Dokonuje tego starosta. W takiej sytuacji nie musi on uzgadniać swego stanowiska z wojewódzkim inspektorem nadzoru bowiem sytuacja taka jest nieuregulowana w przepisach.
Skarga na powiatowego inspektora nadzoru budowlanego
W razie niezadowolenia z działania powiatowego inspektora nadzoru budowlanego możliwe jest złożenie na niego skargi. Istnieją dwa tryby składania i rozpatrywania skarg na inspektora. Pierwszy tryb zachodzi wówczas gdy skarga składana jest do rady powiatu. Może to nastąpić w sytuacji gdy zastrzeżenia dotyczą działań powiatowego inspektora jako osoby kierującej powiatową inspekcją.
Drugi tryb ma miejsce wówczas gdy skarga jest składana do wojewody przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego. To następuje wtedy gdy kwestionowane jest działanie powiatowego inspektora działającego jako organu administracji w określonym postępowaniu administracyjnym. Podstawa prawną do złożenia skargi do wojewody jest art. 229 pkt. 2 k.p.a.
Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego
Organem wyższej instancji w stosunku do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego jest wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego. Organ ten jest powoływany przez wojewodę spośród co najmniej trzech kandydatów wskazanych przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Podobnie jak w przypadku powiatowego inspektora, na dokonanie wyboru jest 30 dni. Jeżeli termin ten minie bezskutecznie to główny inspektor wskazuje kandydata, którego wojewoda musi powołać na to stanowisko.
Wojewódzki inspektor odwoływany jest przez wojewodę w uzgodnieniu lub na wniosek Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Wniosek Głównego Inspektora o odwołanie jest wiążący dla wojewody.
Organem przy pomocy którego wojewódzki inspektor wykonuje swoje zadania to wojewódzki inspektorat. Funkcjonowanie tego urzędu jest określone w regulaminie organizacyjnym, ustalane przez wojewódzkiego inspektora i zatwierdzane przez wojewodę. W regulaminie organizacyjnym może być utworzone stanowisko zastępcy wojewódzkiego inspektora. Prawo budowlane nie przewiduje takiego stanowiska, więc podobnie jak w przypadku inspektora powiatowego zastępca ma jedynie charakter wewnętrzny.
Kompetencje wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego
Do kompetencji wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego należy przede wszystkim sprawowanie nadzoru nad powiatowym inspektorem. Oznacza to, że wojewódzki inspektor może kontrolować powiatowego inspektora merytorycznie. Jako organ wyższego stopnia dodatkowo rozpatruje zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie, prowadzi postępowanie odwoławcze oraz postępowania w trybach nadzwyczajnych (wznowienie, stwierdzenie nieważności).
Nasz prawnik budowlany oferuje profesjonalne usługi konsultacyjne, które pomogą Ci w prowadzeniu projektów budowlanych zgodnie z obowiązującymi przepisami. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc prawną i uniknąć potencjalnych problemów.
