Z czego składa się decyzja administracyjna?

Decyzja administracyjna jest podstawowym sposobem załatwienia każdej sprawy administracyjnej. W odpowiednio sformułowanej decyzji muszą się jednak znaleźć konkretne elementy, określające to, w jaki sposób zostaje rozstrzygnięta dana sprawa. W tym artykule przybliżamy wszelkie zagadnienia związane z tym, czym dokładnie jest taka decyzja, z jakich elementów powinna się składać i jakie znaczenie mają wady w poszczególnych jej zapisach. Odpowiadamy również na pytania dotyczące zmiany bądź uchylenia decyzji, biorąc za podstawę przepisy zawarte w kodeksie postępowania administracyjnego. 

Co to jest decyzja administracyjna i jaka jest definicja prawna tego pojęcia?

Zacznijmy od odpowiedzi na najprostsze pytanie, czyli od podania definicji – czym właściwie jest decyzja administracyjna? Najprościej mówiąc, jest to akt wydawany przez urzędy i organy administracji w celu rozstrzygnięcia danej sprawy. Zgodnie z art. 104 kodeksu postępowania administracyjnego taka decyzja rozstrzyga daną sprawę co do jej istoty w całości lub w części. Może ona także zakończyć sprawę w danej instancji w inny sposób, na przykład oznajmiając jej umorzenie lub kasację postępowania organu odwoławczego i ponowne przekazanie sprawy do rozpatrzenia w sądzie I instancji. Poprzez wydanie decyzji rozstrzygającej sprawę merytorycznie organ administracji dokonuje konkretyzacji normy prawnej. Oznacza to, że organ w takim rozstrzygnięciu przyznaje określonym podmiotom uprawnienia bądź nakłada na nie obowiązki.

Kwestie proceduralne dotyczące decyzji uregulowane są w kodeksie postępowania administracyjnego, a podstawy prawne wydawanych decyzji ujęte są w poszczególnych przepisach materialnego prawa administracyjnego. Znajdziemy je na przykład w zapisach dotyczących prawa budowlanego, a także w ustawie o gospodarce nieruchomościami, ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym i licznych innych ustawach dotyczących bezpośrednio lub pośrednio zagadnień związanych z prawem administracyjnym.

Jakie rodzaje decyzji administracyjnych wyróżnia polskie prawo?

W polskim prawie znajdziemy rozróżnienie na dwa podstawowe rodzaje decyzji administracyjnych. Są to:

• decyzje merytoryczne, czyli takie, które zawierają ostateczne rozstrzygnięcie sprawy oraz jasno i dokładnie określają prawa i obowiązki adresata decyzji,
• decyzje niemerytoryczne, czyli takie, które w inny sposób rozwiązują sprawę w danej instancji. Zaliczamy do nich decyzje o umorzeniu postępowania lub decyzje kasacyjne organu odwoławczego, na mocy których sprawę przekazuje się do ponownego rozpatrzenia sądowi I instancji.

W pewnych sytuacjach wyróżnia się także decyzje nieostateczne, od których adresatowi przysługuje odwołanie lub prawo do zaskarżenia decyzji w drodze skargi lub sprzeciwu, oraz ostateczne, czyli wydane przez sąd II instancji, ministra lub niezaskarżone w terminie przez odpowiedni podmiot. Możemy wyróżnić także decyzje wykonalne, w tym również decyzje, które należy wykonać natychmiast po ich ogłoszeniu, nawet jeśli nie są jeszcze ostateczne. Artykuł 104 k.p.a. wyróżnia także decyzję częściową, której wydanie nie kończy postępowania administracyjnego, nawet jeżeli uzyska status ostatecznej po upływie określonego czasu na zaskarżenie/odwołanie.

Nowelizacje kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) dotyczące ostateczności i prawomocności decyzji administracyjnych – co zmieniło się w 2017 roku?

W 2017 roku ustawodawca wprowadził dodatkowy paragraf do k.p.a. dotyczący decyzji administracyjnych, w którym jasno rozróżnia pojęcia ostateczności i prawomocności decyzji. Pojęcie ostateczności, regulowane dotąd w art. 16 § 1 kodeksu prawa administracyjnego, dotyczy decyzji, od której stronom nie przysługuje już odwołanie w administracyjnym toku instancji ani prawo do ponownego rozpatrzenia danej sprawy. Według art 16 § 1 decyzja ostateczna to taka, od której nie można się już w żaden sposób odwołać. Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej może nastąpić wyłącznie w określonych przypadkach, przewidzianych przez k.p.a. lub tak zwane ustawy szczególne. Kwestię tę rozwiniemy jeszcze w kolejnych częściach tego artykułu. Decyzja ostateczna może jednak zostać zaskarżona do sądu administracyjnego zgodnie z art. 16 § 2, który oznajmia, że w przypadku niezgodności z prawem decyzję można zaskarżyć na zasadach określonych w odpowiednich ustawach.

Wprowadzony w 2017 roku art. 16 § 3 rozwija jednak szerzej kwestię prawomocności takiej decyzji. Dotychczas bowiem terminy ostatecznej i prawomocnej decyzji traktowane były poniekąd synonimicznie. Wynikało to z faktu, że do 1 czerwca 2017 pojęcie prawomocności decyzji definiował art. 269 kodeksu prawa administracyjnego, mówiący o tym, że „decyzje określone w innych przepisach prawnych jako prawomocne uważa się za ostateczne, chyba że z przepisów tych wynika, iż dotyczą one takiej decyzji, która została utrzymana w mocy w postępowaniu sądowym bądź też nie została zaskarżona w tym postępowaniu z powodu upływu terminu do wniesienia skargi”. Według tego uzasadnienia prawomocność stawała się więc synonimem ostateczności. Nowelizacja wykazuje jasno różnicę pomiędzy tymi pojęciami. Decyzja prawomocna to decyzja, która została utrzymana w mocy w postępowaniu sądowym – co oznacza, że skargę bądź wniosek o ponowne rozpatrzenie oddalono lub odrzucono – lub upłynął termin jej zaskarżenia. Jest to więc decyzja ostateczna, od której nie przysługuje już prawo skargi czy odwołania do sądu.

Czym różni się decyzja administracyjna od postanowienia?

Różnica między decyzją administracyjną a postanowieniem jest niewielka, lecz bardzo istotna. Pierwsza z nich to, jak już wiemy, akt w którym odpowiedni organ administracji rozstrzyga sprawę znajdującą się w jego kompetencji. Postanowienie natomiast jest formą wypowiedzi danego organu dotyczącą formalnych zagadnień związanych ze sprawą. Tym samym nie musi ono koniecznie zawierać wszystkich elementów, jakie składają się na poprawnie sformułowaną decyzję. W postanowieniu organ administracyjny musi jednak obowiązkowo zawrzeć:

• odpowiednie oznaczenie organu wydającego postanowienie,
• datę wydania postanowienia,
• dane adresata postanowienia,
• podstawę prawną do wydania postanowienia,
• treść postanowienia,
• pouczenie o prawie do wniesienia zażalenia.

W przeciwieństwie do decyzji, zażalenie na postanowienie można wnieść nie w ciągu 14, lecz w ciągu zaledwie 7 dni od otrzymania postanowienia.

Jaka jest poprawna struktura wzoru decyzji administracyjnej i jakie elementy muszą koniecznie się w niej znaleźć?

Wzór decyzji administracyjnej składa się z kilku najważniejszych elementów. Wynika to z faktu, że aby określona czynność organu mogła stanowić taką decyzję, musi ona spełniać pewne wymagania co do formy. Niezbędnymi minimalnymi elementami decyzji są:

• oznaczenie organu,
• wskazanie adresata,
• rozstrzygnięcie o istocie sprawy,
• podpis osoby reprezentującej organ.

Każde pismo spełniające powyższe wymogi będzie miało charakter decyzji. Tak orzekł między innymi Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 lipca 1981r. (SA 1163/81).

Powyższe cztery elementy są jednak niewystarczające, żeby forma była w stu procentach prawidłowa. Prawidłowo sformułowana decyzja powinna bowiem zawierać wszystkie elementy wymienione w artykule 107 kodeksu prawa administracyjnego (w skrócie określanego również mianem k.p.a.). Przepis ten stanowi, że decyzja powinna dodatkowo zawierać również:

• datę wydania decyzji,
• oznaczenie wszystkich stron biorących udział w sprawie (a więc nie tylko adresata decyzji),
• powołanie podstawy prawnej, na której oparto decyzję,
• uzasadnienie faktyczne i prawne podjętej decyzji,
• pouczenie adresata decyzji o prawie do odwołania się od niej w określonym terminie.

Jeżeli od decyzji może być wniesiona skarga do sądu administracyjnego lub powództwo do sądu powszechnego, to w decyzji powinno się znaleźć dodatkowo również pouczenie o tym uprawnieniu.

Kolejność wymienionych elementów nie ma znaczenia dla ważności wydanej decyzji. Kwestię tę rozwiązał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 19 września 2013  r. (II SA/Ke 589/13). W dokumencie czytamy bowiem, że „[u]stawodawca wymieniając poszczególne elementy składowe decyzji (w art. 107 k.p.a.), nie nałożył jednocześnie na organy obowiązku przestrzegania tej kolejności w treści konkretnej decyzji. Wymienienie kolejności elementów ma walor porządkowy i dlatego ich przestawienie nie może stanowić o naruszeniu art. 107 k.p.a. Istotne natomiast jest, aby pomiędzy poszczególnymi elementami decyzji była wewnętrzna spójność, bowiem tylko wtedy można mówić o decyzji jako o akcie rozstrzygającym konkretną sprawę.”

Ponadto, zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia  14 marca 2013  r. (II OSK 2663/12): „1. Zakwalifikowanie danego pisma jako decyzji administracyjnej nie wymaga, aby pismo to zawierało wszystkie składniki decyzji przewidziane w art. 107 § 1 k.p.a. Za decyzję uznać należy również pismo właściwego organu zawierające co najmniej oznaczenie organu i adresata aktu, rozstrzygnięcie w sprawie i podpis osoby reprezentującej organ.” Te cztery elementy są jednak niezbędne do uznania pisma za pełnoprawną decyzję.

Czym jest pouczenie w decyzji administracyjnej i dlaczego każda decyzja musi je zawierać?

Pouczenie w decyzji administracyjnej ma na celu poinformowanie stron o przysługujących im środkach zaskarżenia oraz o trybie, w jakim można zaskarżyć daną decyzję w toku instancji administracyjnych. Koniecznie musi się w nim również znaleźć informacja o możliwości wniesienia powództwa lub skargi do sądu administracyjnego. Istotnym elementem pouczenia jest także określenie terminów, w których stronom przysługuje prawo wniesienia powództwa lub zaskarżenia danej decyzji.

Błędy dotyczące tego elementu nie wpływają jednak na ważność wydanej decyzji. Ponadto zgodnie z art. 112 k.p.a. strona nie może ponosić negatywnych konsekwencji, jeżeli zastosuje się do błędnego pouczenia zawartego w decyzji. Jeśli zatem odwołanie zostanie wniesione po upływie ustalonego terminu, ale w terminie wskazanym w pouczeniu, to należy uznać, że odwołanie zostało wniesione prawidłowo. Jeżeli w pouczeniu błędnie określono termin w odniesieniu powództwa lub skargi do sądu administracyjnego i strona zastosuje się do tego błędnego wskazania, to może wystąpić o przywrócenie terminu do wniesienia powództwa lub skargi.

Jakie znaczenie z perspektywy prawa ma brak podpisu osoby upoważnionej w decyzji administracyjnej?

Każda decyzja administracyjna powinna koniecznie zawierać podpis osoby upoważnionej. Pod pojęciem podpisu rozumiemy jednak umieszczenie na decyzji nie tylko parafki, lecz w miarę możliwości czytelnej sygnatury wraz ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz zajmowanego stanowiska służbowego. Kim jest osoba upoważniona do złożenia podpisu? Podpis może być złożony przede wszystkim przez osobę piastującą funkcję organu, czyli na przykład przez osobę piastująca funkcję prezydenta. Podpis może również złożyć osoba zatrudniana w urzędzie i posiadająca pisemne upoważnienie do podpisywania decyzji w imieniu organu. Faktycznie wygląda to w ten sposób, że na dole decyzji wpisane jest imię i nazwisko i dodany skrót „z up.”, czyli „z upoważnienia”.

Dokument, na którym brakuje podpisu, nie ma bowiem w ogóle charakteru decyzji, więc z punktu widzenia prawa nie jest decyzją, a co za tym idzie nie wchodzi do obrotu prawnego. Taki dokument można traktować co najwyżej jako projekt decyzji. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia  12 września 2012  r. (II SA/Rz 559/12) „[…] niezbędnym elementem decyzji jest podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji w imieniu organu. Brak podpisu pod decyzją administracyjną powoduje, że decyzja taka stanowi projekt, który nie wchodzi jeszcze do obrotu prawnego i to mimo doręczenia go stronie.”

Dopiero od momentu złożenia podpisu na dokumencie staje się on więc decyzją, która wywołuje określone skutki prawne. Jeżeli ma załącznik, to także on musi być podpisany. Dotyczy to również załączników graficznych. Brak podpisu na załączniku jest traktowany jako poważna wada decyzji. W takim wypadku można stwierdzić jej nieważność. Pojawiają się jednak także takie orzeczenia sądów, które braku podpisu na załączniku nie traktują jako istotnej wady decyzji. Należą do nich między innymi:

• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia  7 marca 2008 r. (II OSK 1742/06), który oznajmia: „Sam brak podpisu na załączniku nie stanowi naruszenia art. 107 § 1 k.p.a. mogącego mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Przepis art. 107 § 1 k.p.a. reguluje przede wszystkim kwestię podpisu na decyzji, jako jej niezbędnego składnika. Podpis jest przesłanką istnienia decyzji. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu odsyła w swojej treści do załącznika graficznego, który winien być opisany w sposób niebudzący żadnych wątpliwości, co do jego związku z decyzją. W tym przypadku to decyzja określa, jaki dokument stanowi jej załącznik, a nie odwrotnie. Załącznik powinien zaś być tak opisany, aby nie powstawały wątpliwości, co do jego związku z określoną decyzją.”;
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia  24 marca 2011r. (II SA/Kr 130/11), mówiący: „Załącznik graficzny do decyzji stanowi jej integralną część – musi więc odpowiadać takim samym wymogom jak decyzja. Brak podpisania załącznika przez osobę upoważnioną zgodnie z art. 107 § 1 k.p.a. powoduje kwalifikowaną wadliwość decyzji, stanowi rażące naruszenie prawa, którego skutkiem jest nieważność rozstrzygnięcia organu stosownie do art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.”.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia  11 października 2012  r. (II GSK 1394/11) oznajmia wręcz, że nie tylko brak podpisu na załącznikach, ale również „[…] niewyraźnie odciśnięta pieczęć i nie w pełni czytelny lub nieczytelny podpis osoby widniejące pod treścią doręczonej stronie decyzji nie stanowią o wadzie, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 7 k.p.a.”.

Z drugiej strony jednak znajdziemy także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia  13 lipca 2011 r. (II SA/Kr 550/11), mówiący o tym, że „[w] postępowaniu o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu mapa zawierająca stosowne oznaczenia jest elementem treści decyzji administracyjnej i w związku z tym załącznik zawierający mapę powinien być podpisany przez właściwy organ wydający decyzję w sprawie. W przeciwnym wypadku oznacza to, że decyzja jest wadliwa, gdyż w istotnej części nie może być potraktowana jako zawierająca ustawowo wymagane rozstrzygnięcie”. Dlatego też znacznie bezpieczniejszą opcją jest umieszczenie podpisu przez osobę uprawnioną zarówno na samej decyzji, jak i na wszystkich mających wpływ na jej ostateczny kształt dokumentach i załącznikach. Dzięki temu możliwe jest bowiem uniknięcie problemów, które potencjalnie mogłyby pojawić się w przypadku braku odpowiedniego podpisu na wszystkich związanych z daną sprawą aktach i załącznikach.

Opis pozostałych elementów decyzji administracyjnej i skutki płynące z wad w ich zapisie

Niestety często zdarza się, że pomimo iż wszystkie konieczne elementy są zawarte w danej decyzji administracyjnej, w ich zapisie znaleźć możemy istotne wady. Wadliwy zapis różnych elementów decyzji może skutkować między innymi powstaniem podstaw do podważenia decyzji w drodze odwołania, a nawet do jej unieważnienia. Do czego więc mogą prowadzić niewłaściwe zapisy poszczególnych części takiej decyzji?

Oznaczenie organów administracji publicznej

Organy administracji publicznej można oznaczyć na różne sposoby. Ich nazwa może tu być wpisana pieczęcią, drukiem komputerowym lub nawet znaleźć się w decyzji jako element papieru firmowego. Musimy jednak pamiętać, że prawidłowe oznaczenie to wskazanie organu wydającego decyzję, a nie urzędu. Oznacza to, że konieczne jest odpowiednie rozróżnienie. Organem jest na przykład wójt, burmistrz, prezydent, ale nie urząd gminy czy urząd miasta. Błędne oznaczenie organu stanowi podstawę do podważenia decyzji w drodze odwołania.

Data wydania decyzji

Datę wydania decyzji należy określić poprzez wskazanie dnia, miesiąca i roku. Brak wskazania daty należy traktować jako kwalifikowaną wadę prawną, która stanowi podstawę do stwierdzenia nieważności danej decyzji. Określenie daty wydania decyzji umożliwia bowiem ustalenie stanu faktycznego i prawnego, jaki istniał w momencie jej wydania. Pozwala to też na kontrolę terminowości załatwienia sprawy.

Oznaczenie strony lub stron

Za prawidłowe oznaczenie strony lub stron uznaje się wymienienie imienia i nazwiska osób fizycznych wraz z ich miejscem zamieszkania bądź nazwy i siedziby osób prawnych. Uchybienia co do tego elementu można podzielić na dwie grupy:

• jeżeli błąd polega na niepoprawnej pisowni lub błędzie literowym, to może to być sprostowane w drodze postanowienia o sprostowaniu oczywistej pomyłki;
• jeżeli jednak błąd polega na wymienieniu jako strony podmiotu niebędącego w rzeczywistości stroną, to jest to podstawa do stwierdzenia nieważności decyzji.

W praktyce zdarzają się oczywiście sytuacje, w których organ nie wymienia w decyzji wszystkich stron postępowania. Ma to miejsce zwłaszcza wówczas, gdy liczba stron jest naprawdę znaczna. Na dole decyzji znajduje się wówczas często zapis, że strony są wymienione w tak zwanym „rozdzielniku”. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się to za praktykę naganną. Nie uzasadnia to jednak przyjęcia, że decyzja musi być uchylona ani też, że są podstawy do uznania jej za nieważną.

Powołanie podstawy prawnej

Powołanie podstawy prawnej z reguły następuje w początkowej części decyzji. Polega ono na podaniu wszystkich powszechnie obowiązujących przepisów, które stanowiły podstawę rozstrzygnięcia sprawy. Powołane powinny być tu przepisy prawa materialnego i procesowego. Przepisy te powinny być przytoczone bardzo dokładnie, co oznacza, że koniecznie powinna zostać tu wymieniona nazwa ustawy, dzień jej uchwalenia, miejsce publikacji oraz konkretne artykuły dotyczące danej sprawy. Błąd w tym zakresie nie stanowi co prawda przesłanki do stwierdzenia nieważności decyzji, jednak brak powołania podstawy prawnej może tu stanowić podstawę do wniesienia odwołania.

Rozstrzygnięcie

Rozstrzygnięcie decyzji to jeden z jej najważniejszych elementów. Musi on więc być wyrażony w sposób jasny i dokładny. Sposób jego wyrażenia musi bowiem umożliwiać prawidłowe wykonanie decyzji. Błędy w tym zakresie są podstawą do stwierdzenia jej nieważności. Ponadto obowiązki nałożone decyzją muszą być fizycznie i prawnie możliwe do wykonania, a opis rozstrzygnięcia musi koniecznie być czytelny, aby strona nie musiała zwracać się do organu o jego wyjaśnienie.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 197§3 k.p.a. uzasadnienie składa się z uzasadnienia faktycznego i prawnego. W praktyce te części uzasadnienia nie są wyodrębnione. Uzasadnienie faktyczne powinno zawierać w szczególności wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Uzasadnienie prawne powinno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem zastosowanych przepisów prawa.

Ważne jest, aby pamiętać, że istnieją dwa przypadki, w których organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji. Zgodnie z art. 107 §4 k.p.a. są to następujące sytuacje:

• gdy z dotychczasowych przepisów ustawowych wynika możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny;
• jeżeli decyzja uwzględnia w całości żądania strony – ten warunek nie dotyczy jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron i decyzji wydanych na skutek odwołań.

Uzasadnienie jest bardzo ważnym elementem decyzji. Jego treść powinna dokładnie przedstawiać tok rozumowania organu. Celem uzasadnienia jest to, by przekonać strony o słuszności decyzji. W razie postępowania odwoławczego, treść uzasadnienia musi pozwalać na kontrolę działania organu I instancji. Dlatego przyjmuje się, że uzasadnienie powinno być konkretne, a także zawierać dokładny opis ustalonego stanu faktycznego i pełną analizę prawną. Ta część decyzji nie może ograniczać się do ogólnych stwierdzeń czy stwierdzeń lakonicznych. W uzasadnieniu powinny być omówione wszystkie istotne okoliczności sprawy: zarówno te o charakterze faktycznym, jak i prawnym. Pominięcie w uzasadnieniu jakichkolwiek okoliczności, stanowi podstawę do odwołania od decyzji i stwierdzenia, że w sposób istotny narusza ona obowiązujące przepisy.

Poza wyżej wymienionymi składnikami decyzja może również zawierać określone elementy przewidziane w przepisach szczególnych. Mogą to być na przykład:

• rygor natychmiastowej wykonalności,
• wskazanie terminów,
• nałożenie dodatkowych obowiązków na adresata.

Czym jest rygor natychmiastowej wykonalności decyzji administracyjnej?

Rygorem natychmiastowej wykonalności decyzji administracyjnej określa się zapis nakazujący niezwłocznie wykonać wydaną decyzję. Obowiązuje on nawet w przypadku decyzji nieostatecznych, a więc takich, od których podmiotom przysługuje jeszcze odwołanie. Niezależnie od tego, czy dany podmiot ma zamiar zaskarżyć decyzję bądź się od niej odwołać, ma on obowiązek uprzednio wypełnić wszystkie określone w decyzji obowiązki.

Rygor natychmiastowej wykonalności wprowadzono w celu ochrony zdrowia lub życia ludzkiego. Zapis ten wykorzystuje się także dla zabezpieczenia gospodarki narodowej przed stratami lub w sytuacji, gdy inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony mogą znaleźć się w bezpośrednim zagrożeniu w przypadku niewykonania zawartych w decyzji czynności natychmiast po jej wydaniu.

Zapis o rygorze natychmiastowej wykonalności może zostać zawarty bezpośrednio w danej decyzji. Można jednak wydać go również w drodze odrębnego postępowania o opatrzeniu decyzji rygorem. Niezależnie od tego, kiedy został wydany odpowiedni zapis, podmiot będzie miał określony w decyzji lub postanowieniu czas na zastosowanie się do zaleceń. W przypadku niespełnienia warunków rygoru możliwe jest zastosowanie środków przymusu w celu wyegzekwowania odpowiedniego działania ze strony podmiotu.

Czy zgodnie z k.p.a. organ administracyjny ma prawo do uchylenia lub zmiany prawomocnej decyzji administracyjnej?

Tak – zgodnie z art. 155 k.p.a. organ administracyjny ma prawo uchylić lub zmienić uprawomocnioną już decyzję administracyjną. Artykuł ten mówi jednak również, że do zmiany bądź uchylenia ostatecznej decyzji organ administracji potrzebuje koniecznie zgody strony, która na mocy danej decyzji nabyła określone prawo. Ponadto żadne przepisy szczególne nie mogą stać w sprzeczności z uchyleniem lub zmianą danej decyzji. Artykuł nie zezwala jednak na zmianę lub uchylenie decyzji, jeżeli nie przemawia za tym interes społeczny ani słuszny interes strony. Zapis pozwalający na zmianę bądź uchylenie prawomocnej decyzji stanowi jednak ważny wyjątek od zasady trwałości, wyrażonej w artykule 16 § 1 k.p.a.

Dodatkowe zapisy prawne i wyroki sądów dotyczące decyzji administracyjnych

Poniżej przedstawiamy przykładowe, istotne orzecznictwo sądów administracyjnych, dotyczące decyzji administracyjnych. Wyroki te pozwolą nam lepiej zrozumieć, jak skomplikowanym zagadnieniem są tego rodzaju decyzje i jak ważne jest to, aby naprawdę zapoznać się z tematem. Nawet najmniejsze uchybienia w zapisie mogą bowiem stać się podstawą do podważenia lub jej unieważnienia. W kolejnych sekcjach skupimy się na wyrokach związanych z kwestią obowiązkowego uzasadnienia faktycznego i prawnego orzeczenia decyzji oraz kwestią zawarcia w decyzji daty oraz imion i nazwisk stron.

Obowiązek uzasadnienia faktycznego i prawnego orzeczenia

Jak już wiemy, decyzja musi zawierać faktyczne oraz prawne uzasadnienie. Niezależnie od tego, czego dotyczy dany akt, organ administracyjny ma obowiązek zawrzeć w dokumencie dokładnie określone, faktyczne uzasadnienie wydanego orzeczenia. Nie wolno pominąć tego elementu przy pomocy ogólnikowych wyrażeń. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 sierpnia 2012 r.  (VII SA/Wa 644/12): „Okoliczność, iż przepis prawa materialnego pozostawia sposób rozstrzygnięcia uznaniu – ocenie organu administracyjnego, nie zwalnia tegoż organu od obowiązku uzasadnienia faktycznego orzeczenia. Nie może ono opierać się na ogólnym stwierdzeniu, lecz musi zawierać konkretne ustalenia faktyczne, których pełna analiza z punktu widzenia wiedzy specjalistycznej posiadanej przez organ winna stanowić podstawę rozstrzygnięcia. Wydając postanowienie organ zobligowany jest do szczegółowego podania przesłanek jakimi się kierował działając w granicach uznania administracyjnego. Rozstrzygnięcie nie może posiadać jakichkolwiek cech dowolności.”

Ponadto klarowne uzasadnienie decyzji podjętej przez organ administracyjny zajmujący się sprawą jest tym elementem decyzji, który świadczy o prawidłowym przeprowadzeniu sprawy i wydaniu decyzji opartej na dokładnym przebadaniu każdego jej aspektu. Jak bowiem oznajmia wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia  27 kwietnia 2012 r. (II SA/Op 8/12): „Uzasadnienie decyzji, stanowiące jej obowiązkowy składnik, jest wyrazem prawidłowego przeprowadzenia przez organ procesu rozpoznawczego i dedukcyjnego w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia sprawy. Uzasadnienie stanowi integralną część decyzji i jego zadaniem jest wyjaśnienie rozstrzygnięcia, stanowiącego dyspozytywną jej część. Uzasadnienie winno spełniać rolę edukacyjno-perswazyjną w stosunku do adresatów decyzji, powinno również umożliwiać kontrolę poprawności rozstrzygnięcia. Z tego względu motywy decyzji powinny być tak ujęte, aby strona mogła poznać tok rozumowania poprzedzającego wydanie rozstrzygnięcia oraz zrozumieć i w miarę możliwości zaakceptować zasadność przesłanek faktycznych i prawnych, jakimi kierował się organ przy załatwianiu sprawy. Ponadto prawidłowo sporządzone uzasadnienie daje również możliwość pełnej i merytorycznej weryfikacji decyzji w postępowaniu sądowym.”

Z drugiej strony w przypadku niezawarcia w uzasadnieniu opisu wszystkich okoliczności podjęcia takiej decyzji pojawia się podejrzenie, że organ naruszył przepisy i nie przeprowadził wystarczająco wnikliwego procesu badawczego, pozwalającego rozpoznać wszystkie szczegóły danej sprawy. Dotyczący podobnej kwestii wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia  21 lipca 2010 r. (IV SA/Po 401/10) mówi bowiem: „Pominięcie w uzasadnieniu decyzji okoliczności faktycznych bądź prawnych, mogących mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, stwarza przesłankę do uznania naruszenia przez organ przepisów o postępowaniu administracyjnym w stopniu wywierającym istotny wpływ na wynik sprawy”.

Obowiązek umieszczenia dziennej daty wydania

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia  19 maja 2010 r. (II SA/Łd 274/10): „Każda prawidłowo skonstruowana decyzja winna zawierać datę jej wydania, a więc wskazanie dnia, miesiąca i roku jej wydania. Zamieszczenie w decyzji daty jest ważne i z tego względu, że data ta pozwala na ustalenie stanu prawnego i faktycznego, który stanowił podstawę rozstrzygnięcia. Jednocześnie prawidłowe oznaczenie daty decyzji pozwala na przeprowadzenie kontroli w zakresie zachowania terminów załatwienia sprawy określonych w art. 35 k.p.a.”. Warto zauważyć tu, do czego odnosi się wzmiankowany w wyroku artykuł kodeksu prawa administracyjnego. W artykule 35 k.p.a. znajdujemy bowiem informacje dotyczące obowiązku niezwłocznego załatwiania spraw przez organy administracji publicznej. Zawarcie dokładnej, czyli dziennej daty wydania decyzji, jest więc metodą na sprawdzenie, czy dany organ faktycznie załatwia wszystkie przewidziane w kodeksie sprawy niezwłocznie. Jest to również istotne w przypadku określonym w § 3 tegoż artykułu, to znaczy w sytuacji, gdy sprawa wymaga postępowania wyjaśniającego. Wówczas załatwienie sprawy powinno nastąpić w ciągu miesiąca lub – w przypadku sprawy „szczególnie skomplikowanej” – maksymalnie w ciągu dwóch miesięcy od wszczęcia postępowania. Ten sam paragraf określa również warunki dotyczące postępowań odwoławczych, które zgodnie z prawem należy rozpatrzyć w ciągu miesiąca od momentu otrzymania odwołania.

Obowiązek umieszczenia imion i nazwisk wszystkich stron oraz kwestia oznaczania stron w tak zwanym „rozdzielniku”

Według wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia  6 sierpnia 2008 r. (II SA/Po 266/08): „Oznaczenie stron w tzw. „rozdzielniku”, jakkolwiek nie preferowane, nie stanowi istotnej wady decyzji uzasadniającej wyeliminowanie decyzji z obrotu. Oznaczenie stron decyzji w niezbędnym zakresie, jako jej adresatów (z imienia i nazwiska) jest immanentnym elementem tego aktu administracyjnego i nie może być ograniczane ze względu na ochronę danych osobowych”. Zgodnie z tą decyzją nie jest błędem oznaczenie imion i nazwisk stron tylko w „rozdzielniku”, czyli w dodatkowym dokumencie zawierającym informacje dotyczące tego, kto powinien zapoznać się z danym aktem. Praktyka ta, stosowana zwłaszcza w przypadkach, gdy liczba stron w sprawie jest bardzo wysoka, może więc, zgodnie z decyzją sądu, być kontynuowana.

Nasz prawnik budowlany oferuje profesjonalne usługi konsultacyjne, które pomogą Ci w zapewnieniu zgodności Twojego projektu budowlanego z obowiązującymi przepisami. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc prawną i uniknąć potencjalnych problemów prawnych.