Podstawą wszczęcia egzekucji administracyjnej jest tytuł wykonawczy, który może dotyczyć obowiązków o charakterze pieniężnym (grzywny i kary) lub o charakterze niepieniężnym (na przykład nakaz rozbiórki). Aby możliwe było prowadzenie postępowania egzekucyjnego to dokument musi spełniać wymogi określone w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Co to jest tytuł wykonawczy?
Tytuł wykonawczy jest dokumentem urzędowym stwierdzającym istnienie i zakres nadającego się do egzekucji roszczenia. Wystawiany on jest przed wszczęciem egzekucji. Brak lub wadliwość tego dokumentu stanowi podstawę do umorzenia postępowania egzekucyjnego ze względu na jego bezprzedmiotowość (wyrok NSA Ośrodek Zamiejscowy w Szczecinie, z dnia 6 maja 1998r. SA/Sz 1477/97).
Tytuł wykonawczy ma charakter pisma urzędowego. Potwierdza on istnienie i wymagalność obowiązku, który będzie egzekwowany. Należy jednak podkreślić, że ten dokument nie rozstrzyga żadnej sprawy, nie ma charakteru decyzji administracyjnej ani postanowienia. Dokument ten nie jest również aktem lub czynnością z zakresu administracji publicznej. Oznacza to, że nie jest możliwe wniesienie od niego skargi do sądu administracyjnego.
Egzekucja przeprowadzona bez wystawienia tytułu wykonawczego
W wyjątkowych przypadkach egzekucja może być prowadzona bez wystawienia tytułu wykonawczego. Dotyczy to tak zwanego trybu uproszczonego. Stanowi o tym art.150 §3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie z treścią tego przepisu, egzekucja może być prowadzona bez upomnienia zobowiązanego oraz bez doręczenia mu odpisu dokumentu, a już po ustnym wezwaniu organu egzekucyjnego.
Możliwe to jest w sytuacji, gdy zwłoka w wykonaniu obowiązku może:
• zagrozić zdrowiu lub życiu lub;
• spowodować niemożność lub znaczne utrudnienie w dochodzeniu wykonania przez zobowiązanego obowiązku ;
• w innych przypadkach określonych w przepisach odrębnych.
Elementy
Tytuł wykonawczy zawiera elementy określone w art. 27 §1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Składa się z następujących elementów:
- Oznaczenie wierzyciela.
- Oznaczenie organu albo organów.
- Dane zobowiązanego będącego osobą fizyczną (imię i nazwisko i jego adres zamieszania, imiona rodziców, data urodzenia, a także numeru identyfikacji podatkowej (NIP) lub numeru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL), jeżeli zobowiązany taki numer posiada) lub osobą prawną lub jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną;
- Treść obowiązku, podlegającego egzekucji, jego podstawę prawną,
- Data wstawienia tytułu wykonawczego oraz tytuł i podpis osoby reprezentującej wierzyciela;
- Pouczenie o możliwości wniesienia zarzutów i sprzeciwu.
Gdy obowiązek ciąży na kilku podmiotach, to w tytule można ich wymienić łącznie jako zobowiązanych. Możliwe jest to jednak tylko w takiej sytuacji, gdy zakres odpowiedzialności wszystkich zobowiązanych jest taki sam. Jeżeli zakres odpowiedzialności poszczególnych podmiotów różni się, to należy wystawić odrębne dokumenty.
W razie prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka, jak i z ich majątków osobistych, to należy wystawić dokument na oboje małżonków.
• Treść podlegającego egzekucji obowiązku, podstawa prawna tego obowiązku oraz stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny , a w przypadku egzekucji należności pieniężnej – także określenie jej wysokości, terminu od którego nalicza się odsetki z tytułu nie zapłacenia należności w terminie oraz rodzaju i stawki tych odsetek.
W jednym tytule wykonawczym można wymienić więcej niż jeden obowiązek podlegający egzekucji. Określenie obowiązku powinno powtarzać decyzję nakładającą obowiązek albo stosowny przepis prawa.
Wskazanie podstawy prawnej to powołanie decyzji, która nałożyła na zobowiązanego obowiązek. Jeżeli obowiązek wynika z aktu prawnego, to w dokumencie tym należy wskazać ten akt prawny.
• Wskazanie zabezpieczenia należności pieniężnej hipoteką przymusową albo przez ustanowienie zastawu skarbowego lub rejestrowego lub zastawu nieujawnionego w żadnym rejestrze, ze wskazaniem terminu powstania tych zabezpieczeń.
• Wskazanie podstawy prawnej pierwszeństwa zaspokojenia należności pieniężnej, jeżeli należność korzysta z tego prawa i prawo to nie wynika z zabezpieczenia należności pieniężnej.
• Wskazanie podstawy prawnej prowadzenia egzekucji administracyjnej.
Chodzi o podanie przepisów prawnych, na mocy których dopuszczalne jest prowadzenie egzekucji danego obowiązku.
• Pouczenie zobowiązanego o skutkach niezawiadomienia organu egzekucyjnego o zmianie miejsca pobytu.
Powyższe pouczenie powinno być zawarte przy pierwszym doręczanym zobowiązanemu piśmie. Zobowiązany musi podawać organowi informację o zmianie swego adresu dopiero po wszczęciu postępowania i po prawidłowym pouczeniu go o takim obowiązku i skutkach braku informacji o zmianie adresu.
• Pouczenie zobowiązanego o przysługującym mu ,w terminie 7 dni, prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego.
Przesłanki do wniesienia zarzutów określone są w art. 33 §1 pkt 1-10 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Termin do wniesienia zarzutów liczy się od dnia doręczenia zobowiązanemu tytułu wykonawczego.
• Klauzula organu egzekucyjnego o skierowaniu tytułu do egzekucji administracyjnej.
Powyższa klauzula ma charakter czynności materialno-technicznej. W ten sposób zostaje potwierdzone, że dokument jest prawidłowy i nadaje się do wykonania (wyrok NSA z 17 grudnia 1997r. III SA 984/96).
• Wskazanie środków egzekucyjnych stosowanych w egzekucji należności pieniężnych.
• Data doręczenia upomnienia, a jeżeli doręczenie upomnienia nie było wymagane, podstawa prawna braku tego obowiązku.
Kiedy egzekucja może być wszczęta?
Egzekucja może być wszczęta dopiero po przesłaniu zobowiązanemu pisemnego upomnienia. W upomnieniu powinno być zwarte wezwanie do wykonania obowiązku oraz zagrożenie skierowania sprawy do egzekucji. Dopiero po upływie 7 dni od doręczenia upomnienia może być wszczęte postępowanie egzekucyjne. Koszty upomnienia obciążają zobowiązanego. Ich wysokość nie może przekraczać czterokrotnej wysokości kosztów związanych z doręczeniem przesyłki poleconej. Szczegółowa treść upomnienia określona jest w rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 18 listopada 2020r. w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych.
Upomnienie może dotyczyć kilku obowiązków (kilku należności pieniężnych), jeżeli dotyczą tego samego zobowiązanego. Przed przesłaniem upomnienia wierzyciel może podejmować działania informacyjne wobec zobowiązanego. Ich celem jest skłonienie do dobrowolnego wypełnienia obowiązku. Działania informacyjne podejmuje się w formie pisemnej, dźwiękowej lub graficznej, w szczególności przez: internetowy portal informacyjny, krótką wiadomość tekstową (sms), email, telefon, faks.
Jeżeli organ naruszy swój obowiązek dotyczący doręczenia upomnienia, to może to powodować umorzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 33 pkt. 7 ustawy prawo o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (wyrok NSA, Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie z dnia 26 lutego 1996r. SA/Lu 481/95).
• Data doręczenia zobowiązanemu powiadomienia o wniosku o egzekucję administracyjnej kary pieniężnej lub grzywny administracyjne, a jeżeli doręczenie upomnienia nie było wymagane, podstawę prawną braku tego obowiązku,
• Data do której można prowadzić egzekucję należności pieniężnych państwa członkowskiego wynikającą z tytułu administracyjnych kar pieniężnych lub grzywien administracyjnych nałożonych na pracodawcę delegującego pracownika z terytorium RP, w związku z naruszeniem przepisów dotyczących delegowania pracowników w ramach świadczenia usług.
Powyższe dwa elementy nie będą miały zastosowania w przypadku egzekucji obowiązków wynikających z prawa budowlanego.
Należności pieniężne wymienia się w tym dokumencie w zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy. Dotyczy to również odsetek i kosztów. Zaokrąglenie następuje w ten sposób, że sumy wynoszące mniej niż 5 groszy pomija się, a 5 i więcej groszy podwyższa się do pełnej dziesiątki groszy. Mechanizm zaokrąglenia stosuje się także przy częściowej zapłacie egzekwowanej należności pieniężnej.
Wzór tytułu wykonawczego
Wzór tytułu wykonawczego określony jest w rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 12 stycznia 2021r. w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej. Załącznik numer 1 zawiera wzór tytułu stosowanego w egzekucji należności pieniężnych. Z kolei wzór tytułu przy egzekucji obowiązku o charakterze niepieniężnym zawiera załącznik numer 2.
Zmiana treści tytułu wykonawczego jest możliwa. Może to nastąpić nie później niż przed złożeniem organowi egzekucyjnemu wniosku o wszczęcie egzekucji. Nie jest dopuszczalna zmiana treści w toku postępowania egzekucyjnego.
Podsumowanie
Egzekucja obowiązków wynikających z prawa budowlanego może być prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego. Konieczne elementy tego dokumentu wymienia ustawa prawo o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wzór określa rozporządzenie Ministra Finansów. Wadliwe wystawienie dokumentu może prowadzić do umorzenia egzekucji.
Jesteśmy wyspecjalizowaną kancelarią prawniczą z doświadczeniem w obszarze prawa budowlanego. Oferujemy profesjonalne usługi prawne, które obejmują analizę umów, reprezentację przed sądami i organami administracji oraz doradztwo w zakresie przepisów budowlanych. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać skuteczną pomoc prawną.
