Na terenie całego kraju ponoszone są znaczne koszty budowy sieci wod.-kan.. Dotyczy to zwłaszcza terenów wiejskich. Gminy, które ponoszą koszty związane z budową tej infrastruktury starają się w różny sposób pozyskać na to odpowiednie środki pieniężne. Jednym ze sposobów pozyskania tych środków jest stosowanie różnych rozwiązań dotyczących udziału mieszkańców gminy w kosztach budowy sieci.
Stanowisko sądów dotyczące ponoszenia kosztów budowy sieci wod.-kan. przez mieszkańców
W świetle orzecznictwa sądów administracyjnych dominującym poglądem jest to, że właściciele nieruchomości mogą uczestniczyć w kosztach budowy sieci wod.-kan. wyłącznie w formie ponoszenia opłat adiacenckich. Tryb obciążania tymi opłatami i ich ustalania jest uregulowany w rozdziale 7 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Tak stwierdził między innymi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 10 lipca 2008r. (sygn.. akt II SA/Bk 308/08) oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 31 października 2006r. (sygn. akt III SA/WA 2230/06). Sądy administracyjne uznają, że żaden akt prawny nie upoważnia gminy do nakładania opłat za budowę sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Uchwały gmin, które nakładają takie opłaty (inne niż opłaty adiacenckie) są uznawane przez sądy za nieważne.
Co więcej sądy te często uznają, że niedopuszczalne jest zawieranie przez gminę z właścicielami nieruchomości umów cywilnoprawnych czy porozumień dotyczących rozkładu kosztów budowy sieci pomiędzy stronami tych umów.
Jakie formy udziału mieszkańców w kosztach budowy sieci wod.-kan. wyróżniamy?
W praktyce spotyka się następujące formy udziału mieszkańców w kosztach budowy sieci wod.-kan.:
- „porozumienia lub umowy cywilne zawierane pomiędzy gminą a właścicielem nieruchomości – często w umowach tych trzecią stroną jest także przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne.
- umowa darowizny – w umowie takiej gmina jest podmiotem obdarowanym, otrzymuje świadczenie pieniężne z przeznaczeniem na rozwój infrastruktury gminnej. Gmina w umowie składa oświadczenie o przyjęciu darowizny. Gmina zobowiązuje się również do wydatkowania otrzymanej kwoty zgodnie z przeznaczeniem. Z reguły tego typu umowy powodują szybsze rozpoczęcie budowy sieci kanalizacyjnej.
- budowa sieci z własnych środków przez właścicieli nieruchomości – należy przyjąć, że w aktualnym stanie prawnym nie obowiązuje zakaz budowy infrastruktury przez inne przedsiębiorstwo niż wod.-kan. Budowę tą mogą zatem realizować inne podmioty. W ostatnim okresie, ta forma współdziałania mieszkańców z gminą jest coraz częstsza. Wynika to między innymi z niskiej ściągalności opłaty adiacenckiej. Właściciele nieruchomości współpracując z gminą uzyskują możliwość szybszej realizacji inwestycji. Współpracę taką dopuszcza aktualnie ustawa 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Nowelizacja tej ustawy, dokonana w 2010r., wprowadziła pojęcie inicjatywy lokalnej (art. 2 pkt. 4). Jest to forma współpracy jednostek samorządu terytorialnego z ich mieszkańcami, w celu wspólnego realizowania zadania publicznego na rzecz społeczności lokalnej. Może to polegać na budowie sieci wod.-kan. – przy udziale środków finansowych pochodzących od mieszkańców.”
Co ma wpływ na wartość opłaty adiacenckiej?
Na koniec należy zauważyć, że zgodnie z art. 148 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami na wartość opłaty adiacenckiej ma wpływ wartość nakładów poniesionych przez właściciela nieruchomości na rzecz budowy urządzeń infrastruktury. Wartość tych nakładów wpływa na obniżenie opłaty adiacenckiej.
Cytowany wyżej przepis potwierdza tezę, że opłata adiacencka nie jest jedyną formą udziału przez mieszkańców w kosztach infrastruktury wod.-kan.
Potrzebujesz prawnika specjalizującego się w prawie budowlanym? Nasz doświadczony prawnik pomoże Ci w rozwiązywaniu wszelkich problemów prawnych związanych z budową. Skontaktuj się z nami i umów się na spotkanie konsultacyjne, aby skorzystać z naszej wiedzy i doświadczenia.
