Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia często nazywana jest mianem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach lub po prostu decyzji środowiskowej. W jakich sytuacjach mamy do czynienia z tym konkretnym typem decyzji i czy dotyczy ona wyłącznie przedsięwzięć budowlanych? Jakie inwestycje wymagają tej decyzji i jaka jest procedura jej uzyskania? Kto wydaje decyzję środowiskową i na podstawie jakich przesłanek jest ona podejmowana? Dowiedz się wszystkiego, co musisz wiedzieć o decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia.

Czym jest decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia?

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, zwana w skrócie decyzją środowiskową, to decyzja wydawana dla przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Pojęcie decyzji środowiskowej wprowadzone zostało ustawą z dnia 18 maja 2005 o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z zawartymi w niej zapisami decyzja ta jest decyzją administracyjną, która ma na celu ukształtowanie każdej inwestycji w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu wpływała ona na pogorszenie stanu środowiska otoczenia. Często podjęcie ostatecznej decyzji środowiskowej przez właściwe organy poprzedza procedura oceny oddziaływania danej inwestycji na lokalne środowisko.

Decyzja środowiskowa jest obowiązkowym elementem każdego procesu uzyskiwania wszelkich pozwoleń administracyjnych na realizację przedsięwzięć budowlanych mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia należy więc uzyskać zanim jeszcze zaczniemy ubiegać się o decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu czy też decyzję o pozwoleniu na budowę. Nie w każdym przypadku uzyskanie decyzji środowiskowej będzie jednak konieczne.

Kiedy uzyskanie decyzji będzie konieczne?

Aby dowiedzieć się, czy akurat do realizacji danej inwestycji będzie to niezbędne, należy dokonać dwóch działań. Są to mianowicie następujące czynności:
• najpierw trzeba ustalić czy inwestycja ma charakter przedsięwzięcia, o którym mowa w art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko;
• następnie należy zbadać czy planowana decyzja, postanowienie lub czynność są wymienione w art. 72 ust. 1 tej samej ustawy z dnia 3 października 2008 r.

Jakie decyzje i czynności muszą zostać poprzedzone procedurą uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach?

Wspomniany przez nas powyżej art. 72 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie zawiera zamknięty katalog decyzji i czynności, które muszą być poprzedzone procedurą uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Na tej podstawie możemy stwierdzić, że uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia musi więc być uzyskana wtedy, gdy realizacja dotyczy ściśle określonych inwestycji (przedsięwzięć) wymienionych w art. 72 ust. 1. Artykuł ten zawiera aż 22 punkty, wśród których znajdziemy między innymi między innymi następujące decyzje, pozwolenia i koncesje:
• decyzja o pozwoleniu na budowę, decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzja o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych,
• decyzja o pozwoleniu na rozbiórkę obiektów jądrowych,
• decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
• koncesja na poszukiwanie lub rozpoznawanie kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, koncesja na wydobywanie kopalin ze złóż, koncesja na podziemne magazynowanie substancji bez wykorzystania zbiorników, koncesja na podziemne składowanie odpadów oraz koncesja na podziemne składowanie dwutlenku węgla,
• decyzja zatwierdzająca plan ruchu dla wykonywania robót geologicznych związanych z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złoża węglowodorów lub decyzja inwestycyjnej w celu wykonywania koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złoża,
• decyzja zatwierdzająca plan ruchu dla wykonywania robót geologicznych na podstawie koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złoża kopaliny,
• decyzja określająca szczegółowe warunki wydobywania materiałów kopalnych,
• pozwolenie wodnoprawne na regulację wód, pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych oraz pozwolenie wodnoprawne na wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów,
• decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów,
• decyzja o przekształceniu lasu na użytek rolny,
• decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej,
• decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej,
• decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego,
• decyzja o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej,
• decyzja o zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,
• decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszącej,
• zezwolenie na budowę obiektu jądrowego oraz zezwolenia na budowę składowiska odpadów promieniotwórczych,
• decyzja o zezwoleniu na założenie lotniska,
• zezwolenie na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów i zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów,
• decyzja o ustaleniu lokalizacji strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej,
• i inne, wymienione w art. 72 ust. 1.

Oznacza to, że do wniosku o wydanie którejś z wyżej wymienionych decyzji powinna być dołączana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach. Należy zaznaczyć, że wszystkie z wyżej wymienionych decyzji, zezwoleń i koncesji wydawane są na podstawie właściwych przepisów, pochodzących z ustawy o prawie budowlanym, o prawie wodnym, o prawie atomowym, o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, prawie geologicznym i górniczym, i innych. Ponadto ust. 1a artykułu 72 stanowi, iż wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach powinno również mieć miejsce przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych, jak też przed dokonaniem zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części na podstawie ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku.

Jakie decyzje i zezwolenia nie wymagają wcześniejszego uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach?

Listę decyzji i zezwoleń, które stanowią wyjątek i nie wymagają wcześniejszego uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, znajdziemy w ust. 2 artykułu 72 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z zawartymi w nim zapisami, wymóg uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie obowiązuje w przypadku:
• zmian decyzji polegających na zmianie danych wnioskodawcy lub na zmianie formy oraz wielkości zabezpieczenia roszczeń, mogących powstać wskutek wykonywania działalności objętej decyzją;
• zmian decyzji, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 10, 14, 18 i 19, polegających na zmianie zatwierdzonego projektu budowlanego. Uwzględnione są tu zmiany w obrębie:
• charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego takich jak powierzchnia i kubatura zabudowy, a także wysokość i długość budynku czy liczba wyznaczonych w projekcie kondygnacji,
• charakterystycznych parametrów drogi w zakresie, który nie wymaga wprowadzenia żadnych zmian w obrębie granic pasa drogowego,
• zapewnienia warunków przystosowujących dany obiekt do użytku przez osoby niepełnosprawne,
• zmian koncesji lub decyzji, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 5, odnoszących się do:
◦ zmniejszenia powierzchni planowanego przedsięwzięcia,
◦ przeniesienia koncesji lub decyzji na inną osobę lub przedsiębiorstwo,
◦ wprowadzenia zmiany polegającej na przełożeniu terminu rozpoczęcia działalności lub ograniczeniu prowadzenia działalności objętej koncesją lub decyzją pod warunkiem, że termin ten mieści się w zakresie objętym decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach.

Działania wyłączone z obowiązku uzyskania decyzji

Zgodnie z zapisami zawartymi w tym samym artykule uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie obowiązuje także w przypadku działalności związanej z prowadzeniem robót i prac geologicznych oraz górniczych. Z obowiązku wyłączone są na przykład działania takie jak:
• „zmiana głębokości robót geologicznych związanych z poszukiwaniem lub rozpoznawaniem złoża kopaliny, wykonywanych metodą otworów wiertniczych,
• zmiana zakresu prac geologicznych, w tym robót geologicznych, lub harmonogramu robót geologicznych, niestanowiących przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko lub przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko,
• jednokrotne wydłużeniu terminu obowiązywania koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złoża do dwóch lat bez rozszerzenia zakresu koncesji,
• zmiana terminu rozpoczęcia prac i robót geologicznych,
• zmiana zapisu dotyczącego przekazywania próbek i danych geologicznych,
• zmniejszenie granic obszaru górniczego i terenu górniczego.”

Ponadto zgodnie z ust. 2a tego samego artykułu, wymóg uzyskania decyzji środowiskowej nie obowiązuje wówczas, gdy wspomniane w ust. 1 pkt. 21 zezwolenie na zbieranie i przetwarzanie odpadów dotyczy odzysku polegającego na przygotowaniu do ponownego użycia lub wówczas, gdy jest to drugie lub kolejne zezwolenie dla zrealizowanego przedsięwzięcia nieulegającego zmianie.

Przepisy dotyczące decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zawarte w ustawie o prawie budowlanym
Ważne informacje i przepisy dotyczące decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach znajdziemy także w ustawie Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. ( Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414). Bezpośrednio do zagadnienia odnosi się tu przede wszystkim art. 35. ust. 1, z którego wynika, że wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego powinno zawsze być poprzedzone sprawdzeniem przez organ administracji architektoniczno-budowlanej zgodności projektu budowlanego z wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Co ważne, z zapisów ustawy o prawie budowlanym wynika także, iż uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach musi następować przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Inwestor musi również uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach w razie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych oraz decyzji o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części.

Ocena oddziaływania inwestycji na środowisko a decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia

Ocena oddziaływania inwestycji lub przedsięwzięcia na środowisko stanowi nieodłączną część postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na jego realizację. Ma ona na celu zbadanie potencjalnego wpływu planowanej inwestycji na środowisko i ustalenie określonych warunków, pod którymi jej realizacja nie będzie stanowiła dla niego zagrożenia.

Zapisy regulujące to, w jakich sytuacjach należy przeprowadzać ocenę oddziaływania inwestycji na środowisko i jakich procedur i etapów postępowania należy dochować, aby ocena została przeprowadzona poprawnie, zawarte są we wspomnianej już przez nas w niniejszym artykule ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Określa ona także rodzaj przedsięwzięć, których realizacja wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.

Zgodnie z art. 59 pkt. 1 omawianej ustawy przeprowadzenia oceny wymaga realizacja planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Obejmuje to również inwestycje, których wpływ na środowisko jest jedynie potencjalny. W takich sytuacjach obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko musi jednak zostać stwierdzony na podstawie art. 63 ust. 1 w drodze postanowienia przez organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Obowiązki organu

Organ ma jednak wówczas obowiązek, zgodnie z tymże artykułem, uwzględnić łącznie:
• rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, biorąc pod uwagę czynniki takie jak:
◦ skala przedsięwzięcia i powierzchnia zajmowanego przez nie terenu,
◦ ewentualne powiązania z innymi przedsięwzięciami, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości nakładania się na siebie oddziaływań na środowisko pochodzących z przedsięwzięć znajdujących się na sąsiadujących ze sobą obszarach,
◦ wykorzystywanie przez przedsięwzięcie zasobów naturalnych,
◦ przyczynianie się do powstawania uciążliwości,
◦ stwarzanie zagrożenia dla ludzi, także spowodowanego emisją,
◦ ryzyko wystąpienia poważnej awarii, przy uwzględnieniu substancji wykorzystywanych w obrębie inwestycji oraz stosowanych przez nią technologii;
• usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, zaburzenia jego zdolności do samooczyszczania się i wpływu na zdolność do odnawiania się zasobów naturalnych, jak również z uwzględnieniem uwarunkowań miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w odniesieniu do obszarów takich jak:
◦ obszary wodno-błotne oraz inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych,
◦ obszary wybrzeży,
◦ obszary górskie lub leśne,
◦ obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych,
◦ obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszary Natura 2000 oraz pozostałe formy ochrony przyrody,
◦ obszary, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone,
◦ obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne,
◦ gęstość zaludnienia,
◦ obszary przylegające do jezior,
◦ uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej;
• rodzaj i skalę możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do uwarunkowań wymienionych w pkt 1 i 2, wynikające z:
◦ zasięgu oddziaływania danego przedsięwzięcia z uwzględnieniem obszaru geograficznego i liczby ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać,
◦ transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia na poszczególne elementy przyrodnicze,
◦ wielkości i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej,
◦ prawdopodobieństwa oddziaływania,
◦ czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania.

Jakie inwestycje zawsze, a jakie tylko potencjalnie mogą znacząco wpływać na środowisko i jaki ma to wpływ na decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach?

Procedura uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest różna w zależności do tego, czy dane przedsięwzięcie uznane jest za takie, które zawsze może znacząco oddziaływać na środowisko, czy też do przedsięwzięć, które tylko potencjalnie może mieć na nie znaczący wpływ. Rozróżnienie to wprowadza rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W §2 tego rozporządzenia wymienione są przedsięwzięcia z grupy pierwszej, a więc mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. W ich przypadku przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko jest wymagane zawsze. Rozporządzenie zalicza do nich między innymi:
• instalacje służące do wyrobu substancji wykorzystujące procesy chemiczne, mające na celu wytwarzanie podstawowych produktów lub półproduktów chemii organicznej lub nieorganicznej, a także nawozów mineralnych, środków ochrony roślin oraz produktów biobójczych, jak również materiałów wybuchowych;
• elektrownie konwencjonalne i elektrociepłownie oraz inne instalacje służące do spalania paliw w celu wytwarzania energii elektrycznej lub cieplnej,
• instalacje wykorzystujące do wytwarzania energii elektrycznej energię wiatru o łącznej mocy nominalnej elektrowni nie mniejszej niż 100 MW,
• instalacje związane z postępowaniem z paliwem jądrowym lub odpadami promieniotwórczymi,
• instalacje do pierwotnego i wtórnego wytopu surówki żelaza lub stali surowej,
• koksownie,
• instalacje do wytwarzania papieru lub tektury, o zdolności produkcyjnej nie mniejszej niż 200 ton na dobę,
• wydobywanie azbestu,
• wydobywanie kopalin ze złoża metodą odkrywkową lub podziemną,
• autostrady i drogi ekspresowe,
• drogi inne niż autostrady i drogi ekspresowe o nie mniej niż 4 pasach ruchu, na łącznym odcinku nie mniejszym niż 10 km,
• stacje demontażu w rozumieniu ustawy o recyclingu pojazdów wycofanych z eksploatacji,
• chów lub hodowla zwierząt w liczbie nie mniejszej niż 210 dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza,
• a także rozbudowa, przebudowa lub montaż przedsięwzięć określonych wyżej.

Z kolei w §3 rozporządzenia wymienione są przedsięwzięcia z drugiej grupy, a więc mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Co do tych przedsięwzięć to organ decyduje o konieczności przeprowadzenia oceny. Chodzi tu oczywiście o ten sam organ, który prowadzi postępowanie o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W §3 wymienione są przedsięwzięcia, dla których przeprowadzenie oceny nie musi być konieczne do uzyskania decyzji środowiskowej. Są to między innymi:

• elektrownie wodne,
• instalacje wykorzystujące do wytwarzania energii elektrycznej energię wiatru , inne niż wymienione w §2,
• instalacje do produkcji lub montowania pojazdów, sprzętu mechanicznego lub produkcji silników,
• instalacje do produkcji betonu w ilości nie mniejszej niż 15 ton na dobę,
• instalacje do wytwarzania papieru lub tektury innej niż wymienione w §2,
• instalacje do przesyłu pary wodnej lub ciepłej wody, z wyłączeniem osiedlowych sieci ciepłowniczych i przyłączy do budynków,
• trasy narciarskie, tory bobslejowe, wyciągi narciarskie oraz urządzenia im towarzyszące,
• ośrodki wypoczynkowe lub hotele, zlokalizowane poza terenami mieszkaniowymi, terenami przemysłowymi o określonych parametrach zabudowy,
• stałe pola kempingowe,
• zabudowa mieszkaniowa wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą, objęta ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego o określonych parametrach wskazanych w rozporządzeniu, położona na obszarach objętych formami ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody a także centra handlowe na tych obszarach,
• parkingi,
• parki rozrywki, pola golfowe i stadiony,
• linie tramwajowe,
• browary.”

W sumie rozporządzenie wymienia 107 przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. W §3 ust. 2 wymienione są jeszcze dodatkowo kolejne trzy przedsięwzięcia, które zalicza się do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Są to działania, w ramach których wykonywana jest rozbudowa, przebudowa lub montaż realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia uznanego zgodnie z zapisami zawartymi w § 2 ust. 1 za mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i niespełniające kryteriów, o których mowa w § 2 ust. 2, z wyłączeniem niektórych ustawowo określonych przypadków. Ustęp ten odnosi się także do przedsięwzięć, które nie osiągają progów określonych w ust. 1, a mimo to mogą być uznane za potencjalnie znacząco oddziałujące na środowisko w sytuacji, gdy „po zsumowaniu parametrów charakteryzujących przedsięwzięcie z parametrami realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia tego samego rodzaju znajdującego się na terenie jednego zakładu lub obiektu osiągną progi określone w ust. 1”.

W przypadku potencjalnie znacząco oddziałujących na środowisko inwestycji organ może stwierdzić, że dokonywanie oceny oddziaływania na środowisko nie jest w tym konkretnym przypadku potrzebne do wydania decyzji. Takie stanowisko organu jest uwidaczniane w treści decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Niemniej jednak, nawet w przypadku potencjalnie oddziałujących przedsięwzięć uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach musi nastąpić przed zrealizowaniem inwestycji, a wręcz powinno nastąpić na etapie planowania.

Czy można ubiegać się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia realizowanego lub zakończonego?

W ostatnich kilku latach pojawiły się nieliczne wypowiedzi prawników zajmujących się między innymi prawem budowlanym, według których o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach można się ubiegać także w przypadku przedsięwzięcia już realizowanego, a nawet zakończonego. Tak orzekł przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 października 2011r. II OSK 1820/11. Są to jednak wypowiedzi odosobnione i zdecydowanie kwestionowane. Należy więc stwierdzić, że decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach należy uzyskać przed rozpoczęciem inwestycji.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prezentuje jednolicie podgląd, że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach może być wydana tylko dla przedsięwzięć nie zrealizowanych, a nawet nie rozpoczętych. Stanowisko to odnosi także co do legalizacji ewentualnej samowoli budowlanej. Stwierdza bowiem, że przedsięwzięcie objęte procedurą legalizacyjną może być zalegalizowane tylko wówczas, gdy będąc jeszcze na etapie przedsięwzięcia planowanego zostało objęte postępowaniem w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz uzyskało decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach, a decyzja ta została przedłożona właściwemu organowi.

Termin ważności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach – tak jak wskazano wyżej – powinna stanowić załącznik do wniosku o uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Nie oznacza to jednak, że po uzyskaniu pozytywnej decyzji środowiskowej inwestor może zwlekać ze złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę przez dowolnie długi okres. Wręcz przeciwnie – podlega on w tej sytuacji dodatkowemu ograniczeniu, jakie stanowi „termin ważności” decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Termin ten wynosi – w zależności od sytuacji – 6 lub 10 lat. Stanowią o tym ust. 3 i 4 art. 72 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Zgodnie z ust. 3 art. 72, złożenie wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę może nastąpić w ciągu sześciu lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna. Dla dochowania tego terminu wystarczające jest samo złożenie wniosku o wydanie decyzji. Okres trwania postępowania, który nastąpi potem nie ma tu już znaczenia. Jeżeli zatem przed upływem sześciu lat wniosek zostanie złożony, a następnie okres sześcioletni upłynie przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, to decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zachowuje swoją ważność.

W niektórych sytuacjach okres ważności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wynosi dziesięć lat. Ma to miejsce wtedy, gdy strona przed upływem sześciu lat otrzymała od organu stanowisko, że realizacja danego przedsięwzięcia przebiega etapowo oraz, że aktualne są warunki realizacji przedsięwzięcia określone w decyzji. Stanowisko organu wyrażane jest w formie postanowienia na które przysługuje zażalenie.

Jak z tego wynika, strona może uzyskać powyższe pozytywne stanowisko organu tylko w razie etapowej realizacji przedsięwzięcia. Przyjmuje się, że etapowość ta zachodzi wówczas, gdy inwestor posiada już pozwolenia na budowę dla części inwestycji. O etapowości nie mogą bowiem świadczyć same plany czy zamierzenia inwestora. Nie wystarczające jest również posiadanie samej dokumentacji projektowej, z której wynika, że inwestycja będzie realizowana w etapach.

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z sytuacją, w której okres ważności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia wynosi sześć, czy też dziesięć lat, dla danej inwestycji wydawana jest zawsze tylko jedna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach. Dlatego też jeżeli inwestor potrzebuje w tym czasie uzyskania kilku decyzji, na przykład o pozwoleniu na budowę czy o zmianie sposobu użytkowania, to do wszystkich swoich wniosków powinien on załączyć tę samą decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Należy zaznaczyć, że przekroczenie przez inwestora terminu ważności uzyskanej decyzji oznacza, że będzie on musiał od nowa rozpocząć proces uzyskiwania jej. Przeterminowana decyzja środowiskowa jest bowiem całkowicie nieważna z punktu widzenia przepisów prawa budowlanego.