Jedną z podstawowych zasad postępowania administracyjnego jest to, że strona musi mieć zapewniony w nim czynny udział. W praktyce oznacza to, że postępowanie musi być prowadzone z udziałem strony, która działa osobiście, przez swojego pełnomocnika lub przez przedstawiciela ustawowego.
Nie chodzi o obowiązek udziału strony w postępowaniu ale o to, że organ musi umożliwić jej udział we wszystkich czynnościach. Stąd wszelkie pisma, decyzje, muszą być doręczane stronie lub jej pełnomocnikowi, ewentualnie przedstawicielowi ustawowemu.
Przesłanki do wznowienia postępowania administracyjnego
Jeżeli organ nie dochowa powyższych wymogów to prowadzone postępowanie jest dotknięte poważaną wadą prawną. Możliwe jest unieważnienie decyzji bądź składanie skargi o wznowienie postępowania. Specyficzna sytuacja powstaje gdy organ nie wiedział, że działał niewłaściwie.
Przykładem takiej sytuacji jest, gdy strona jest ubezwłasnowolniona częściowo, o czym organ nie posiadał informacji. Z braku wiedzy organu wszystkie pisma były doręczane bezpośrednio stronie, zamiast jej przedstawicielowi ustawowemu – kuratorowi. Kurator zgodnie z art. 181 §1 kodeks rodzinny i opiekuńczy, reprezentuje częściowo ubezwłasnowolnionego i zarządza jego majątkiem. To uprawnienie kurator nabywa na podstawie postanowienia sądu opiekuńczego. Reprezentacja przez kuratora obejmuje między innymi wszystkie postępowania sądowe oraz administracyjne. Wszelkie pisma, decyzje, orzeczenia dla osoby częściowo ubezwłasnowolnionej powinny więc być doręczone na adres kuratora.
Wznowienie postępowania
Jeżeli tak nie było to organ administracji na podstawie art. 145§ 1 pkt. 4 lub k.p.a powinien wznowić postępowanie. W efekcie wszystkie czynności w postępowaniu powinny być powtórzone. Strona w postępowaniu nadal byłaby osobą ubezwłasnowolnioną częściowo ale w jej imieniu działałby kurator.
Podobnym przykładem jest sytuacja gdy organ doręczał stronie pisma na nieaktualny adres. Tu również zachodzi podstawa do wznowienia postępowania ale tylko pod warunkiem, że organ nie zbadał kwestii aktualności adresu strony postępowania. Nie zachodzi podstawa do wznowienia postępowania administracyjnego jeżeli strona w toku czynności zmienia adres i nie informuje o tym organu.
Jeżeli natomiast pisma z winy organu były wysyłane na adres niewłaściwy to wszystkie czynności należałoby powtórzyć. W ten sposób zrealizowana by była zasada zapewnienia stronie czynnego udziału w postępowaniu.
Również można by starać się o wznowienie postępowania administracyjnego gdyby organ nie wysyłał pism pełnomocnikowi strony tylko bezpośrednio do strony postępowania.
