Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest wydawana w toku postępowania administracyjnego. Postępowanie to może być wszczęte w zasadzie wyłącznie na wniosek podmiotu, który planuje zrealizować inwestycję. Tylko w jednym przypadku postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach może być wszczęte z urzędu. Dotyczy to przedsięwzięcia, dla którego wymagana jest decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów.
Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach powinien spełniać ogólne wymogi formalne, określone w kodeksie postępowania administracyjnego.
Obowiązkowymi elementami decyzji środowiskowej są:
- „Określenie daty i miejsca sporządzenia wniosku;
- Podanie danych wnioskodawcy – imienia i nazwiska lub nazwy wraz z siedzibą lub miejscem zamieszkania;
- Wskazanie organu, do którego kierowane jest pismo;
- Określenie żądania – wystarczające jest tu napisanie na przykład następujących słów: „wnoszę o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na realizację przedsięwzięcia polegającego na (…)” – i w tym miejscu dokładnie opisać inwestycję;
- Podpis wnioskodawcy lub jego pełnomocnika.“
Załączniki do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach należy obligatoryjnie dołączyć dokumenty, o których mowa w art. 74 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie. Są to:
1) „w przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko – raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku gdy wnioskodawca wystąpił o ustalenie zakresu raportu o odziaływanie na środowisko – karta informacyjna przedsięwzięcia;
2) w przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko – karta informacyjną przedsięwzięcia;
3) poświadczona przez właściwy organ kopia mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmująca przewidywany obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie;
4) wypis z rejestru gruntów lub inny dokument, wydany przez organ prowadzący ewidencję gruntów i budynków, pozwalający na ustalenie stron postępowania, zawierający co najmniej numer działki ewidencyjnej oraz, o ile zostały ujawnione: numer jej księgi wieczystej, imię i nazwisko albo nazwę oraz adres podmiotu ewidencyjnego, obejmujący przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmujący obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie.“
Ponadto od 1 stycznia 2017r. do wniosku należy dołączyć raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jeżeli:
- „liczba stron w postępowaniu przekracza 20 dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko
- dla przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których stwierdzono obowiązek dokonania oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.”
Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Wniosek należy złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, który jest właściwy ze względu na miejsce realizacji planowanego przedsięwzięcia. Jeżeli inwestycja wykracza poza obszary jednej gminy, to decyzję wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na którego obszarze właściwości znajdować się będzie największa część inwestycji. Swoją decyzje uzgadnia on z pozostałymi wójtami, burmistrzami, prezydentami miast na których terenie będzie realizowane przedsięwzięcie.
Ustawa przewiduje również sytuację, w której inny organ jest właściwy do wydania decyzji. I tak:
- „Regionalny dyrektor ochrony środowiska jest właściwy w sprawach dotyczących przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, będących drogami, liniami kolejowymi, napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi;
- Starosta - w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów;
- Dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych - w przypadku zmiany lasu stanowiącego własność Skarbu Państwa na użytek rolny.“
Jeżeli wniosek o wydanie decyzji obejmuje co najmniej dwa przedsięwzięcia realizowane w ramach jednej inwestycji, dla których właściwe rzeczowo są co najmniej dwa organy, w tym regionalny dyrektor ochrony środowiska, to organem właściwym jest ten regionalny dyrektor.
Strony postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Stroną postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest przede wszystkim wnioskodawca. Nie jest to jednak jedyny podmiot, który będzie brał udział w tym postępowaniu. Krąg podmiotów mających charakter strony ustala organ prowadzący postępowanie. Dokonując tych ustaleń opiera się ona na informacjach dostarczonych przez inwestora.
Jeżeli chodzi o wnioskodawcę, to z reguły jest to właściciel nieruchomości, na której będzie realizowane przedsięwzięcie. Z wnioskiem może jednak wystąpić również osoba, która nie ma tytułu prawnego do tej nieruchomości. Co więcej wnioskodawca nie musi posiadać nawet ekspektatywy do tego gruntu. Wynika to z faktu, że przepisy prawa nie wprowadzają obowiązku legitymowania się przez wnioskodawcę tytułem prawnym do obszaru inwestycji.
Pozostałymi stronami w sprawie będzie każdy, czyjego interesu prawnego czy obowiązku dotyczy postępowanie (art. 28 k.p.a.). Przez interes prawny rozumie się obiektywną, czyli rzeczywiście istniejącą potrzebę ochrony prawnej. Interes ten musi być osobisty, własny, indywidualny i konkretny, dający się obiektywnie stwierdzić oraz aktualny a nie ewentualny (wyrok NSA z dnia 20 kwietnia 1998r. IV SA 1106/97).
Stąd stronami w sprawie wydania decyzji będą podmioty, którym przysługuje tytuł prawny do nieruchomości znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia. Będą to więc właściciele tych nieruchomości i podmioty posiadające inne prawa rzeczowe np. służebność, użytkowanie wieczyste. Nie będą stroną postępowania podmioty, którym nie przysługują prawa rzeczowe do nieruchomości, a które władają nimi na podstawie stosunków zobowiązaniowych. Najemca czy dzierżawca nie będą więc stroną w tym postępowaniu. Ochronę ich praw co do zasady zapewniać będzie właściciel nieruchomości.
Mogą zachodzić sytuację, że zakres oddziaływania przedsięwzięcia będzie przekraczał teren działek bezpośrednio przylegających do nieruchomości. Tam gdzie uciążliwości przedsięwzięcia będą „dochodzić”, to właściciele (użytkownicy wieczyści itd.) tych terenów powinni brać udział w postępowaniu w charakterze strony.
Krąg tych podmiotów będzie musiał ustalić organ już na etapie wszczęcia postępowania. Niewątpliwie jest to trudne zadanie, bowiem zakres oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko ustalany jest precyzyjnie znacznie później, bo na podstawie raportu przedsięwzięcia oddziaływującego na środowisko.
Zarówno wnioskodawcy jak i organowi powinno zależeć na prawidłowym ustaleniu wszystkich stron postępowania. Uchybienia w tym zakresie mogą bowiem skutkować późniejszym wznowieniem postępowania.
Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Po zakończonym postępowaniu właściwy organ wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Decyzja ta musi zawierać wszystkie obligatoryjne elementy wynikające z k.p.a., a więc: oznaczenie organu, datę wydania, wymienienie stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie o prawie do odwołania oraz podpis osoby upoważnionej do wydania decyzji. Ustawa określa dodatkowe elementy, które powinny znaleźć się treści decyzji. Są to między innymi:
- „Określenie rodzaju i miejsca realizacji przedsięwzięcia;
- Określenie istotnych warunków korzystania ze środowiska w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia;
- Wymagania w zakresie przeciwdziałania skutkom awarii przemysłowych;
- Obowiązek przedstawienia stanowiska w sprawie konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;
- Obowiązek przedstawienia analizy porealizacyjnej, określając jej zakres i termin przedstawienia oraz wskazując inne organy, którym także należy ja przedstawić.”
Uzasadnienie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach musi spełniać wymagania wynikające z k.p.a. Dodatkowo ustawa w art. 85 zawiera dodatkowe, szczególne wymogi dotyczące tego elementu decyzji.
Odwołanie od decyzji
Decyzję można zaskarżyć odwołaniem. Do jego rozpoznania stosuje się ogólne zasady określone w k.p.a. Szczególne rozwiązanie wprowadził art. 86b ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli w razie złożenia odwołania, organ, który wydał decyzję uznał, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, to może on sam uchylić lub zmienić zaskarżoną decyzję. Do tego działania wystarczająca jest zgoda jedynie podmiotu planującego realizację przedsięwzięcia, a nie wszystkich stron postępowania.
Ustawa przewiduje możliwość przeniesienia decyzji środowiskowej na inny podmiot. Wynika to z art. 72 a. Zgodnie z nim organ właściwy do wydania decyzji obowiązany jest za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on warunki zawarte w tej decyzji. Stronami w postępowaniu o przeniesienie decyzji środowiskowej są tylko te podmioty, między którymi ma być dokonane przeniesienie.
