Prawo budowlane nakłada na uczestników procesu inwestycyjnego szereg różnorodnych obowiązków o charakterze niepieniężnym. W razie braku realizacji tych obowiązków część z nich podlega egzekucji administracyjnej. Podstawą jest art. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1976r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie z tym artykułem egzekucji administracyjnej podlegają obowiązki o charakterze niepieniężnym, gdy wynikają z decyzji lub postanowień właściwych organów a w zakresie administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego – bezpośrednio z przepisów prawa.
Rodzaje obowiązków o charakterze niepieniężnym
Należy podkreślić, że tylko obowiązki o charakterze niepieniężnym publiczno-prawnym podlegają egzekucji administracyjnej. Obowiązki o innym charakterze nie podlegają więc takiej egzekucji.
W prawie budowlanym można wymienić przykładowo następujące obowiązki nie mające charakteru publiczno-prawnego:
- „Obowiązek kierownika budowy protokolarnego przejęcia i zabezpieczenia terenu budowy;
- Obowiązek projektanta opracowania projektu budowlanego;
- Obowiązek dołączenia do wniosku o pozwolenie na budowę odpowiednich dokumentów;”
Z kolei publiczno-prawny charakter mają następujące obowiązki wynikające z prawa budowlanego:
- „Obowiązek rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę lub bez wymaganego zgłoszenia bądź pomimo złożenia sprzeciwu wynikający z artykułów 48 ust.1, 49b, 51 ust.1 pkt.1, 51 ust.3 pkt.2;
- Obowiązek zaniechania dalszych robót budowlanych wynikający z art. 51 ust.1 pkt.1, 51 ust.3 pkt.2, 51 ust.5;
- Obowiązek doprowadzenia obiektu do stanu poprzedniego wynikający z art. 51 ust.1 pkt.1, 51 ust.3 pkt.2, 51 ust.5;
- Obowiązek uporządkowania terenu wynikający z art.67;
- Obowiązek przywrócenia poprzedniego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wynikający z art.71 a ust.4;”
Na początku egzekucji organ wskazuje we wniosku środek egzekucyjny. Środek egzekucyjny to sposób prowadzenia egzekucji. Organ egzekucyjny może zastosować inny środek egzekucyjny niż wskazany we wniosku, jeżeli jest mniej uciążliwy dla zobowiązanego a wystarcza do realizacji obowiązku.
Środki egzekucyjne w egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym
Środkami egzekucyjnymi w egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym są:
- „Grzywna w celu przymuszenia;
- Wykonanie zastępcze;
- Odebranie rzeczy ruchomej;
- Odebranie nieruchomości lub opróżnienie lokalu i innych pomieszczeń;
- Przymus bezpośredni;”
Grzywna w celu przymuszenia
Grzywna w celu przymuszenia jest stosowana wówczas gdy egzekucja dotyczy obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, której nie może wykonać inna osoba za zobowiązanego. Grzywna nie może przekraczać 5 tys. zł, a w stosunku do osób prawnych i jednostek organizacyjnych kwoty 25 tys. zł . Możliwe jest kilkukrotne nakładanie grzywny. Łączna ich wysokość nie może przekroczyć 10 tys. zł, a co do osób prawnych i jednostek organizacyjnych 100 tys. zł. Wysokość grzywny ustala organ egzekucyjny, który powinien stosować zasadę celowości i skuteczności.
Wykonanie zastępcze
Wykonanie zastępcze stosuje się gdy egzekucja dotyczy obowiązku wykonania czynności, którą inny podmiot może wykonać za zobowiązanego. Zobowiązany pokrywa koszty zobowiązania zastępczego. Ponadto ponosi on pełną odpowiedzialność za szkody, które może spowodować wykonawca. Natomiast wykonawca odpowiada wobec zobowiązanego za rzetelne wykonanie robót. Zobowiązany ma prawo wglądu w czynności wykonawcy. Może również zgłaszać do organu egzekucyjnego wnioski co do sposobu wykonywania tych czynności.
Odebranie rzeczy ruchomej
Odebranie rzeczy ruchomej dotyczy sytuacji gdy zobowiązany uchyla się od obowiązku wydania wierzycielowi oznaczonej rzeczy ruchomej. Stosuje się go również wtedy gdy rzecz ma być wydana w celu jej zniszczenia z przyczyn sanitarnych lub innych względów społecznych.
Odebranie nieruchomości
Odebranie nieruchomości polega na usunięciu zobowiązanego, członków jego rodziny i domowników, którzy zajmują egzekwowane pomieszczenia. Odebrania nieruchomości dokonuje egzekutor, wyznaczony przez organ egzekucyjny. Z nieruchomości usuwane są wszystkie ruchomości. W toku tych czynności może być stosowany również przymus bezpośredni.
Przymus bezpośredni
Przymus bezpośredni stosuje się by doprowadzić do opuszczenia nieruchomości, wydania rzeczy, zaniechania czynności lub nie przeszkadzaniu innej osobie w wykonywaniu jej prac. Stosuje się go także wtedy, gdy stosowanie innych środków egzekucyjnych nie jest możliwe. Przymus bezpośredni polega na doprowadzeniu do wykonania obowiązku przez zagrożenie lub działanie bezpośrednie nie wyłączając siły fizycznej. Celem działania jest usunięcie oporu zobowiązanego i innych osób, które stoją na przeszkodzie wykonania obowiązku.
W egzekucji obowiązków wynikających z prawa budowlanego najczęściej stosuje się grzywnę w celu przymuszenia oraz wykonanie zastępcze.
Nasz prawnik specjalizujący się w prawie budowlanym pomoże Ci w zrozumieniu i przestrzeganiu przepisów oraz podejmowaniu świadomych decyzji w zakresie budowy i remontu. Skorzystaj z naszych usług konsultacyjnych, aby skutecznie prowadzić swoje projekty budowlane. Skontaktuj się z nami już teraz.
