Postępowanie w sprawie o udzielenie zamówienia publicznego może być unieważnione w razie wystąpienia przesłanek określonych w art.93 ust.1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. prawo zamówień publicznych. Przepis ten zawiera zamknięty katalog przesłanek, co oznacza, że do unieważnienia może dojść wyłącznie w razie wystąpienia okoliczności wymienionych w cytowanym przepisie. Nie ma możliwości unieważnienia postępowania z innych przyczyn niż wymienione w art. 93 ust.1. Naruszenie tego artykułu (np. poprzez unieważnienie postępowania z innych przyczyn) stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Przesłanki i termin unieważnienia postępowania
Przesłanki określone w art. 93 ust.1 ustawy prawo zamówień publicznych umożliwiają unieważnienie postępowania w każdym momencie. Może to nastąpić więc po wyłonieniu najlepszej oferty i po powiadomieniu wszystkich pozostałych oferentów. Końcowym momentem w którym może nastąpić unieważnienie jest podpisanie umowy w sprawie zamówienia publicznego (wyrok z dnia 27 luty 2009r. Krajowa Izba Odwoławcza, KIO/UZP 176/09). Jeżeli zatem postępowanie obarczone jest wadą wymienioną w art. 93 ust.1 to można je unieważnić aż do chwili podpisania umowy.
Podstawą unieważnienia postępowania są następujące okoliczności:
1) „nie złożono żadnej oferty niepodlegającej odrzuceniu albo nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu od wykonawcy niepodlegającego wykluczeniu, z zastrzeżeniem pkt 2 i 3;
2) w postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę nie złożono co najmniej dwóch ofert niepodlegających odrzuceniu;
3) w postępowaniu prowadzonym w trybie licytacji elektronicznej wpłynęły mniej niż dwa wnioski o dopuszczenie do udziału w licytacji elektronicznej albo nie została złożona żadna oferta;
4) cena najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty;
5) w przypadkach, o których mowa w art. 91 ust. 5, zostały złożone oferty dodatkowe o takiej samej cenie;
6) wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć;
7) postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.”
Wystąpienie powyższych przesłanek zobowiązuje zamawiającego do unieważnienia postępowania. Nie zależy to więc od jego woli ale stanowi obowiązek wynikający z ustawy.
Fakultatywne unieważnienie postępowania
Prawo zamówień publicznych przewiduje również sytuację w których postępowanie o udzielenie zamówienia może być unieważnione ale nie musi. Okoliczności te wymienione są w art. 93 ust.1a i 1b ustawy. Zgodnie z tymi artykułami zamawiający może unieważnić postępowanie jeżeli:
1. „Środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), które zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie całości lub części zamówienia, nie zostały mu przyznane, a możliwość unieważnienia postępowania na tej podstawie została przewidziana w:
- ogłoszeniu o zamówieniu – w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego albo licytacji elektronicznej, albo
- zaproszeniu do negocjacji – w postępowaniu prowadzonym w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki, albo
- zaproszeniu do składania ofert – w postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę.
2. Środki służące sfinansowaniu zamówień na badania naukowe lub prace rozwojowe, które zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie całości lub części zamówienia, nie zostały mu przyznane, a możliwość unieważnienia postępowania na tej podstawie została przewidziana w:
- ogłoszeniu o zamówieniu – w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego albo licytacji elektronicznej, albo
- zaproszeniu do negocjacji – w postępowaniu prowadzonym w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki, albo
- zaproszeniu do składania ofert – w postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę.”
Tryb unieważnienia postępowania
Zamawiający jest zobowiązany powiadomić o unieważnieniu postępowania wszystkich wykonawców, którzy:
- „ubiegali się o udzielenie zamówienia – w przypadku unieważnienia postępowania przed upływem terminu składania ofert;
- złożyli ofertę – w przypadku unieważnienia postępowania po upływie terminu składania ofert;”
W zawiadomieniu podaje się uzasadnienie faktyczne i prawne unieważnienia ( art.93 ust.3). Jeżeli do unieważnienia postępowania doszło z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, wówczas wykonawcom, którzy złożyli oferty nie podlegające odrzuceniu przysługuje roszczenie o zwrot kosztów.
Potrzebujesz pomocy w kwestiach prawnych związanych z budownictwem? Nasza kancelaria zatrudnia wykwalifikowanych prawników specjalizujących się w tym obszarze. Oferujemy konsultacje oraz kompleksową obsługę prawną zarówno dla klientów indywidualnych, jak i biznesowych. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się więcej.
