Sposób legalizacji samowoli budowlanej zależy od tego czy nastąpiła ona przed 1 stycznia 1995 roku czy później. Data ta jest o tyle istotna, że w tym dniu weszło w życie nowe Prawo budowlane (to jest ustawa z dnia 7 lipca 1994r.). Nowa ustawa zmieniła sposób legalizacji samowoli. Samowolę powstałą przed 1 stycznia 1995r. można zalegalizować zgodnie ze starym prawem budowlanym tj. ustawą z dnia 24 października 1974r. Natomiast ta dokonana po 1 stycznia 1995r, podlega procedurze legalizacyjnej określonej według nowego prawa budowlanego.
Kiedy stosowane jest stare prawo budowlane w kontekście samowoli budowlanej?
Jeśli samowola budowlana nastąpiła przed 1995r. – a w dalszym ciągu istnieje wiele budynków, które zostały nielegalnie zbudowane bądź przebudowane przed tym rokiem – to organy nadzoru budowlanego zobowiązane będą stosować stare prawo budowlane. Stare prawo ma zastosowanie w stosunku do takich prac budowlanych, które:
- „Zostały rozpoczęte i zakończone bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę albo zgłoszenia przed 1 stycznia 1995r.;
- Niezależnie od ich zaawansowania spowodowały wszczęcie procedury postępowania legalizacyjnego przed powyższą datą;”
Prace budowlane traktuje się za zakończone wówczas, gdy budynek jest w takim stanie, że można przystąpić do jego użytkowania. Częściowy brak wykonania robót wykończeniowych lub o podobnym charakterze nie wyklucza uznania budowy za ukończoną.
Samowola budowlana w starym prawie budowlanym
Stare prawo budowlane było znacznie bardziej rygorystyczne dla samowoli budowlanych. Zgodnie bowiem z art. 37 ust.1 pkt. 1 i 2 obiekty budowlane wybudowane niezgodnie z przepisami, podlegały przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Skarbu Państwa bez odszkodowania. Następowało to w sytuacji, gdy obiekt budowlany został postawiony na terenie nie przeznaczonym pod zabudowę lub przeznaczonym na zabudowę innego rodzaju. Rodzaj przeznaczenia terenu ocenia się według stanu obiektu z daty orzekania o samowoli.
Tego typu sankcja stosowana była również w czasie nielegalnego wybudowania obiektów stanowiących niebezpieczeństwo dla ludzi bądź mienia albo grożących pogorszeniem warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Stare przepisy pozwalały również orzec o rozbiórce lub wywłaszczeniu obiektu w razie „innych ważnych przyczyn”. Jest to tak zwane uznanie administracyjne dające organowi pewną swobodę w ocenie danej sytuacji.
Decyzja organu nadzoru budowlanego
Po stwierdzeniu wystąpienia samowoli, organ wydaje decyzję nakazującą wykonanie w określonym terminie zmian lub przeróbek w celu doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z przepisami. Decyzja jest wydawana inwestorowi, właścicielowi lub zarządcy.
Organ może zobowiązać również do przedłożenia odpowiedniej dokumentacji, w tym dokumentacji projektowej. Ten ostatni obowiązek nakładany jest postanowieniem, na które nie przysługuje zażalenie.
Po wykonaniu zleconych zmian lub przeróbek inwestor, właściciel lub zarządca musi uzyskać pozwolenie na użytkowanie. W tym celu należy złożyć stosowany wniosek wraz z dokumentacją budowy. Organ uwzględni wniosek inwestora gdy wykonany obiekt będzie „zdatny do użytku”. Przez pojęcie to należy rozumieć brak naruszeń przepisów prawa w tym techniczno-budowlanych, wymagań ochrony środowiska, itd. Procedura legalizacyjna jest zakończona pozytywnie poprzez wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.
Zobacz również: Legalizacja samowoli budowanej
Nasza kancelaria prawnicza posiada wiedzę i doświadczenie w obszarze prawa budowlanego. Oferujemy kompleksowe usługi prawne, w tym analizę dokumentów, reprezentację przed organami administracji i sądami oraz negocjacje umów. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać skuteczną pomoc prawną.
