Od dnia 1 stycznia 2017 r. obowiązują nowe zasady dotyczące stosowania mechanizmów odwróconego obciążenia podatkiem VAT. Zmiany te wdrożyła ustawa z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta wprowadziła zasadę, że odwrotne obciążenie podatkiem VAT stosuje się również do usług budowlanych.
Na czym polega odwrotne obciążenie podatkiem VAT
Mechanizm odwrotnego obciążenia podatkiem VAT polega na tym, że sprzedaż towarów i usług przez czynnego podatnika VAT następuje bez naliczania tego podatku. Podatek VAT jest naliczany przez nabywcę usługi. Tak jak wskazano wyżej od 1 stycznia 2017 r. powyższy mechanizm stosuje się również przy usługach budowlanych. Rodzaj usług objętych omawianym odwróconym rozliczeniem określa nowy załącznik numer 14 do ustawy o podatku VAT.
W załączniku tym usługi budowlane objęte są w pozycjach od 2 do 34. Przykładowo są to roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, roboty ziemne, rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych, przygotowanie terenu pod budowę, roboty tynkarskie, malarskie, szklarskie, montaż i demontaż rusztowań, wykonywanie instalacji gazowych. Każda usługa określona jest w złączniku dodatkowo przez powołanie symbolu PKWiU.
Mechanizm odwróconego obciążenia podatkiem VAT stosuje się gdy łącznie spełnione są następujące warunki:
- „Usługa dotyczy robót wymienionych w załączniku numer 14;
- Usługodawcą jest czynny podatnik VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku;
- Usługobiorcą jest czynny podatnik VAT;
- Usługodawca działa jako podwykonawca.
Spełnienie pierwszych trzech warunków jest jasne do wykazania. Natomiast czwarty warunek to jest działanie usługodawcy jako podwykonawcy może rodzić problemy w praktyce. W ustawie nie ma bowiem definicji podwykonawcy. Może to powodować, że rozumienie tego pojęcia przez podatnika i organ podatkowy będzie różne.
Jestem wykonawcą czy podwykonawcą?
Każda firma budowlana wystawiająca fakturę VAT będzie musiała teraz weryfikować czy spełnione są warunki do zastosowania odwróconego obciążenia podatkiem VAT. Przede wszystkim firma budowlana sama będzie musiała ocenić czy na danej budowie występuje jako podwykonawca. Decydować o tym będzie fakt czy nabywca usługi wykorzystuje ją dla własnych potrzeb (jest konsumentem usługi) czy tez wykorzystuje ją do dalszego świadczenia usług budowlanych. W tym ostatnim przypadku firma budowlana wystawiająca fakturę VAT ma charakter podwykonawcy.
Ryzyko nienależnego rozliczenia VAT-u
Wątpliwości budzi to jak podwykonawca ma udowadniać status nabywcy jego usługi. Ustawa tego bowiem nie określa. Nie można więc określić już teraz czy wystarczające będzie na przykład pisemne oświadczenie nabywcy, że świadczy on usługę budowlaną. Wątpliwości te to poważny problem dla firm budowlanych. To one ponosić bowiem będą ryzyko nie rozliczenia należnego VAT-u.
Firma budowlana wystawiająca fakturę VAT jako podwykonawca musi na dokumencie umieścić adnotację „zwrotne obciążenie”. Z kolei wykonawca główny, który wystawia fakturę inwestorowi ujmuje w dokumencie podatek VAT i należność wartości netto oraz brutto.
Problemy z rozliczeniem podatku
Nowe regulacje mogą spowodować problemy finansowe firm budowlanych, zwłaszcza mniejszych. Podwykonawcy dokonują bowiem zakupu towarów z podatkiem VAT. Równocześnie będą wystawiać faktury bez podatku VAT. W konsekwencji nie będą mogli rozliczać podatku należnego z podatkiem naliczonym. W takiej sytuacji będą musieli systematycznie występować o zwrot podatku do urzędu skarbowego. Zwrot taki następuje dopiero po upływie 25 lub 60 dni od dnia złożenia deklaracji.
Jest to długi okres, który może zaszkodzić płynności finansowej firmy. Powszechnie pojawiają się już wypowiedzi, że w ten sposób przedsiębiorcy udzielają skarbowi Państwa kredytu swoim kosztem.
Poprzednio rozliczanie podatku należnego z naliczonym odbywało się w sposób płynny. Każda firma budowlana wystawiała bowiem fakturę z podatkiem VAT. Ten podatek VAT mógł być na bieżąco rozliczany z podatkiem naliczonym z tytułu zakupu materiałów budowlanych.
Kary za nieprawidłowe rozliczenie podatku VAT
Sankcje za nieprawidłowe rozliczenie podatku VAT są bardzo dotkliwe. Usługodawca, który nieprawidłowo wystawi fakturę na usługę podlegającą odwrotnemu obciążeniu, będzie zobowiązany do zapłacenia podatku VAT. Nabywca usługi nie będzie mógł odliczyć tego podatku. W razie błędu nabywcy usługi, to jest gdy nie naliczy on podatku VAT, to po jego stronie powstanie zaległość podatkowa i obowiązek zapłaty odsetek ustawowych.
Ponadto podatnik może być obciążony dodatkowym zobowiązaniem podatkowym w wysokości 30 procent kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następny okres rozliczeniowy.
Nowelizacja ma zastosowanie do usług budowlanych wykonanych od 1 stycznia 2017r. Usługi zrealizowane do 31 grudnia 2016r. podlegają dotychczasowym zasadom.
Zobacz tutaj nasz artykuł na ten temat na stronie www.muratorplus.pl
Jeśli potrzebujesz wsparcia w kwestiach prawnych związanych z budową lub remontem, nasz prawnik specjalizujący się w prawie budowlanym jest do Twojej dyspozycji. Oferujemy usługi konsultacyjne, które pozwolą Ci zrozumieć przepisy i podjąć właściwe decyzje. Skontaktuj się z nami i skorzystaj z naszej wiedzy.
