Prowadzenie robót budowlanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymaga załatwienia szczególnych formalności. Przebiegają one w dwóch etapach. Pierwszy to konieczność uzyskania zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków, drugi etap natomiast to uzyskanie pozwolenia na budowę lub wyjątkowo dokonanie zgłoszenia.
Wymogi dotyczące robót budowlanych prowadzonych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków
Powyższe wymogi dotyczące robót budowlanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wynikają z ustawy prawo budowlane oraz z rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków.
Szczególne wymogi formalne dotyczące prac budowlanych odnoszą się do obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków oraz objętych ochroną konserwatorską na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Wymagania te odnoszą się do prac przy samym zabytku, jak i w jego otoczeniu.
Pozwolenie na budowę przy zabytkach
Tak jak wskazano wyżej, prowadzenie robót przy zabytku wymaga każdorazowo uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Do tych robót budowlanych nie stosuje się zwolnień z obowiązku uzyskania pozwolenia wynikających z art. 29 ust. 1- 4 prawa budowlanego. Wyjątkiem od tej zasady jest prowadzenie prac budowlanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków. Jeżeli są to prace określone w art. 29 ust. 1 – 4, to wymagają one uprzedniego zgłoszenia.
Zgoda wojewódzkiego konserwatora zabytków
Przed uzyskaniem pozwolenia na budowę konieczne jest uzyskanie zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie robót. Na prace dotyczące zabytków wpisanych na Listę Skarbów Dziedzictwa – zgodę udziela minister do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Zasady uzyskania takiego pozwolenia określone są szczegółowo w rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków.
Zgodnie z tym rozporządzeniem wniosek o pozwolenie może złożyć osoba posiadająca tytuł prawny do korzystania z zabytku. Takim tytułem prawnym może być w szczególności prawo własności, prawo użytkowania wieczystego, ograniczone prawo rzeczowe (np. służebność) lub stosunek zobowiązaniowy (np. umowa dzierżawy).
Wniosek o prowadzenie robót budowlanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków
Wniosek o prowadzenie robót budowlanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków należy złożyć do wojewódzkiego konserwatora zabytków właściwego dla miejsca położenia zabytku albo jego przechowywania bądź miejsca, gdzie będą prowadzone badania archeologiczne (§2 rozporządzenia). Zgodnie z §4 wniosek musi zawierać:
1) „imię, nazwisko i adres lub nazwę, siedzibę i adres wnioskodawcy;
2) wskazanie zabytku, z uwzględnieniem miejsca jego położenia;
3) wskazanie numeru księgi wieczystej nieruchomości objętej wnioskiem, o ile jest założona.”
Rozporządzenie określa również obligatoryjne załączniki do wniosku. Są to:
1) „projekt budowlany albo część projektu budowlanego w zakresie niezbędnym do oceny wpływu planowanych robót budowlanych na zabytek albo program robót budowlanych;
2) dokument potwierdzający posiadanie przez wnioskodawcę tytułu prawnego do korzystania z zabytku, uprawniającego do występowania z tym wnioskiem.“
Rozporządzenie określa także wymogi formalne wniosku do wydania pozwolenia o przemieszczenie zabytku nieruchomego (§5), na podział zabytku nieruchomego albo zmianę jego przeznaczenia oraz na prowadzenie prac budowlanych w otoczeniu zabytku (§10). Wszystkie te wnioski są dość podobne do wniosku o wydanie pozwolenia na prowadzenie prac budowlanych.
Czynności wojewódzkiego konserwatora zabytków
Wojewódzki konserwator zabytków bada spełnienie wymogów formalnych złożonych wniosków. Jeżeli wymogi formalne nie zostały spełnione, to wojewódzki konserwator wzywa do ich uzupełnienia w terminie nie krótszym niż 7 dni. Wnioskodawca może być również wezwany do przedłożenia dodatkowej dokumentacji: historycznej, konserwatorskiej, fotograficznej. Brak uzupełnienia braków formalnych lub dodatkowej dokumentacji powoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia.
Jeżeli wojewódzki konserwator uzna wniosek za zasadny, to wydaje pozwolenie na prowadzenie robót budowlanych. W pozwoleniu tym mogą być nałożone dodatkowe obowiązki na inwestora, takie jak dokonywanie odbiorów częściowych i końcowych z udziałem organu, obowiązek informowania wojewódzkiego konserwatora o zagrożeniach lub nowych okolicznościach ujawnionych w trakcie prowadzenia robót.
Jednym z obligatoryjnych elementów pozwolenia jest określenie terminu jego ważności. Po upływie tego terminu, inwestor nie może już realizować prac, na warunkach określonych przez konserwatora. Musi o tym pamiętać sam inwestor – bowiem pozwolenie nie jest uchylane przez organ po upływie jego ważności.
Pozwolenia na budowę dotyczące obiektów i obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, ale ujętych w gminnej ewidencji zabytków wydaje właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej. Organ ten swoje stanowisko musi uzgodnić z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Konserwator powinien wyrazić swoje stanowisko w terminie 30 dni od doręczenia wniosku. Bezczynność konserwatora oznacza brak jego zastrzeżeń.
Nasz prawnik budowlany oferuje usługi konsultacyjne, które pomogą Ci zrozumieć i przestrzegać przepisów prawa budowlanego. Skorzystaj z naszej wiedzy i doświadczenia, aby skutecznie prowadzić swoje projekty budowlane.
