Zgodnie z art. 6494 §1 kodeksu cywilnego jeżeli wykonawca (generalny wykonawca) nie uzyska żądanej gwarancji zapłaty w wyznaczonym przez siebie terminie, nie krótszym niż 45 dni, uprawniony jest do odstąpienia od umowy z winy inwestora ze skutkiem na dzień odstąpienia.
Kiedy wykonawca nie może odstąpić od umowy
Należy rozważyć czy powyższe uprawnienie przysługuje wykonawcy w każdej sytuacji, na przykład czy również wtedy, gdy postępuje on niewłaściwie, nie wykonuje robót w terminie. W takiej sytuacji można uznać, że uprawnienie wykonawcy do odstąpienia od umowy nie przysługuje.
W szczególności będzie tak wtedy, gdy roboty budowlane zostały wykonane z przekroczeniem terminu określonego w umowie. Wynika to po pierwsze z faktu, że niemożliwe jest odstąpienie od umowy, która została wykonana czy zakończona. Ponadto w takiej sytuacji żądanie przez wykonawcę gwarancji zapłaty czy korzystania z uprawnienia do odstąpienia od umowy stanowiłoby nadużycia prawa podmiotowego wynikającego z art. 6491§1 k.c.
Odmowa udzielenia gwarancji zapłaty
O uprawnieniu wykonawcy do odstąpienia od umowy decyduje całokształt okoliczności danej sprawy. Należy ocenić wszystkie istotne elementy, takie jak w szczególności: przebieg dotychczasowej współpracy stron umowy o roboty budowlane i rodzaj gwarancji jakiej domaga się wykonawca (tak: Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 26 marca 2014r., sygn. akt I ACa 24/14). Na uwadze należy mieć przy tym to, że wykonawca jest zobowiązany współdziałać z inwestorem (zamawiającym) przy realizacji budowy. Wynika to z art. 354 § 2 k.c. Jeżeli wykonawca nie współdziałał z inwestorem, to także wtedy nie przysługuje mu uprawnienie do odstąpienia od umowy.
Jeżeli wykonawca zachowuje się niewłaściwe, przykładowo dopuszcza się zwłoki w wykonaniu robót, to zamawiający może odmówić udzielenia gwarancji zapłaty. Wynika to z ogólnych zasad dotyczących zobowiązań, bowiem kodeks cywilny nie wprowadza żadnych odrębnych reguł określających kiedy inwestor może nie udzielić gwarancji zapłaty.
W omawianej sytuacji, to jest przy niewłaściwym działaniu wykonawcy, wyłączona jest również odpowiedzialność odszkodowawcza inwestora za brak udzielenia gwarancji. Wynika to z ogólnych reguł odpowiedzialności zawartych w art. 471 k.c. Brak udzielenia gwarancji jest bowiem spowodowany przyczyną leżącą po stronie wykonawcy, to jest nieterminową realizacją robót. To wykonawca musi ponosić wszelkie konsekwencje swego niewłaściwego działania i nie może tego przerzucać na inwestora.
Nie stanowią natomiast podstawy do odmowy ustanowienia gwarancji takie okoliczności jak:
- „fakt, że inwestor jest w pełni wypłacalny, że wypłata wynagrodzenia dla wykonawcy nie jest zagrożona;
- ustanowienie na rzecz wykonawcy innych zabezpieczeń określonych w umowie;
- fakt, że roboty nie zostały jeszcze rozpoczęte lub że zostały już zakończone i odebrane.”
Nasz prawnik budowlany oferuje profesjonalne usługi konsultacyjne, które pomogą Ci w zrozumieniu i przestrzeganiu przepisów prawa budowlanego. Skorzystaj z naszego doświadczenia i wiedzy, aby skutecznie prowadzić swoje projekty budowlane. Skontaktuj się z nami już teraz.
