Kierownik budowy jest jednym z najważniejszych uczestników procesu budowlanego. Ustawa Prawo budowlane nakłada na niego wiele istotnych obowiązków związanych z prowadzeniem robót. Dysponuje on również specyficznymi, przysługującymi tylko jemu uprawnieniami. Ponosi on szeroką odpowiedzialność za prawidłowość procesu budowlanego, w tym za bezpieczeństwo i higienę pracy na placu budowy.
Odpowiedzialność ta ponoszona jest zarówno wobec inwestora jak i podmiotów trzecich. Kierownikiem budowy może być wyłącznie osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń lub w ograniczonym zakresie, odpowiednim do rodzaju inwestycji. Musi być także członkiem izby inżynierów budownictwa. Jeżeli uprawnienia budowlane zostały przyznane po wejściu w życie ustawy z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane, to kierownik budowy musi figurować w centralnym rejestrze prowadzonym przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.
Specyficzne jest, że kierownik budowy może być tylko jeden. Możliwe jest natomiast powołanie wielu inspektorów nadzoru oraz architektów. Obok kierownika budowy może występować kierownik robót budowlanych a nawet wielu takich kierowników. Rola tych ostatnich osób jest jednak tylko pomocnicza i nie wpływa na obowiązki kierownika budowy.
Obowiązki kierownika budowy
Aktualnie jednym z ważniejszych obowiązków kierownika budowy jest sporządzenie lub zapewnienie sporządzenia planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Plan ten opracowywany jest na podstawie informacji projektanta i musi uwzględniać specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych. Nie na wszystkich budowach plan taki jest obligatoryjny. Sytuacje kiedy plan musi być sporządzony określa art. 21a ust. 1a ustawy Prawo budowlane. Szczegółową treść i formę planu określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 23 czerwca 2003 w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Inne ważne obowiązki kierownika budowy określa art. 22 ustawy Prawo budowlane. Zgodnie z tym artykułem są to:
„1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;
2) prowadzenie dokumentacji budowy;
3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
3a) koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:
a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno;
b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;
3b) koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
3c) wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych;
3d) podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;
4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;
5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;
6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
7) zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;
8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
9) zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem i o doprowadzeniu terenu budowy do należytego stanu.“
Jak widać, obowiązki realizowane przez kierownika budowy są kluczowe dla sprawnego i prawidłowego toku realizacji inwestycji. W artykule: Prawa i obowiązki kierownika budowy cz. II omówione więc będą one szerzej.
