Odbiór przyłącza wodociągowego czy kanalizacyjnego określany jest często jako zwieńczenie wszelkiego rodzaju formalności związanych z jego budową. Czynność odbioru ma także charakter techniczny. Poprzez dokonanie odbioru, inwestor uzyskuje potwierdzenie, że przyłącze jest zrealizowane zgodnie z warunkami technicznymi przyłącza i z projektem.
Odbiór przyłącza wodociągowego i kanalizacyjnego – podstawowa terminologia
Odbiór przyłącza wodociągowego i kanalizacyjnego może kojarzyć się z wieloma formalnościami. Faktem jest, że w wielu przypadkach należy przestrzegać różnorodnych procedur, które wynikają zarówno z polskiego prawodawstwa, jak i regulaminów poszczególnych przedsiębiorstw (dostawcy mediów). Stąd nasza analiza zagadnienia rozpocznie się od teoretycznych podstaw.
Definicja prawna
Na wstępie należy omówić definicję przyłącza wodociągowego. W polskim prawie funkcjonuje definicja legalna tego pojęcia – została ona umiejscowiona w art. 2 pkt 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Według wspomnianego aktu prawnego, przyłącze wodociągowe to nic innego, jak odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem głównym. Przyłącze to więc odcinek przewodu, który łączy wewnętrzną instalację wodociągową w nieruchomości z siecią wodociągową.
Na tle powyższej definicji istnieje spór gdzie kończy się przyłącze:
– czy kończy się ono na granicy nieruchomości podmiotu przyłączanego;
– czy jest to przewód łączący wewnętrzną instalację wodociągową z siecią, na całej swej długości, w tym także w obszarze, gdy leży poza granicą nieruchomości podmiotu przyłączanego.
Za każdym z tych poglądów wypowiedziały się poszczególne Sądy, jak np.:
a) za stanowiskiem pierwszym: Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 grudnia 2015 r. (VI ACa 1817/14) oraz z dnia 10 czerwca 2015 r. (VI ACa 1817/14),
b) za stanowiskiem drugim: Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 czerwca 2017 r. (III SZP 2/16; OSNP 2018/1/10), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 września 2010 r. (VII SA/Wa 1166/10).
Powyższy spór jest o tyle istotny, bo – zgodnie z ustawą zaopatrzeniową – podmiot przyłączany – tzn. de facto odbiorca usług – jest zobowiązany do realizacji studni wodomierzowej i przyłącza wodociągowego, a także do nieodpłatnego udostępnienia pomieszczenia, w którym znajdować będzie się wodomierz główny. Mówiąc inaczej, obowiązek budowy przyłącza spoczywa na podmiocie przyłączanym.
Przyłącze kanalizacyjne
Wraz z przyłączem wodociągowym często równolegle można omówić zagadnienie przyłącza kanalizacyjnego. Podobnie jak w przypadku tego pierwszego, tak i tutaj w polskim prawie obowiązuje definicja legalna. Jest ona zawarta w art. 2 pkt 5, a także art. 15 ust. 2 wspomnianej wyżej ustawy. Zgodnie z tymi normami, przyłącze kanalizacyjne to odcinek przewodu łączącego wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką, licząc od strony budynku, a w przypadku jej braku do granicy nieruchomości gruntowej. Potwierdza to przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 29 stycznia 2020 r. (VI SA/Wa 1822/19) w którym stwierdzono: „Przyłączem kanalizacyjnym w rozumieniu art. 2 pkt 5 u.z.z.w. jest przewód łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną zakończoną studzienką w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, na odcinku od studzienki do sieci kanalizacyjnej. Skoro zaś przyłącze łączy wewnętrzną instalację w nieruchomości z siecią, to nie może się kończyć na granicy nieruchomości, lecz musi wykraczać poza nią. Tylko gdy nie ma studzienki, to przyłącze kończy się na granicy nieruchomości.”
Przyłączem kanalizacyjnym określamy więc odcinek przewodu, który łączy instalację w nieruchomości z siecią kanalizacyjną. Chodzi tutaj o sieci za pierwszą studzienką, która jest liczona od strony budynku. Gdy jej brak, wówczas pod uwagę bierze się granicę nieruchomości gruntowej. Istotne jest również to, że realizacja budowy przyłącza odbywa się na koszt osoby ubiegającej.
Powyższe definicje obowiązują od stycznia 2002 r. Pomimo tak długiego okresu, nadal liczne są sytuacje sporne dotyczące tego zagadnienia. Nakładają się na to problemy związane z dualizmem prawnym, dotyczącym własności przyłącza, o którym pisano w artykule
https://legalnabudowa.pl/przylacze-wodociagowe-definicja .
Jak widać, jest to dość obszerna i często różnie interpretowana tematyka, dlatego w razie powstania problemu, warto zaczerpnąć fachowej porady i pomocy specjalisty. Dobrą odpowiedzią na wszelkie niejasności będzie skorzystanie z usług prawnika, który jest ekspertem w opisywanej tematyce.
Etapy realizacji i istotne fakty dotyczące odbioru przyłącza
Odbiór przyłącza na pierwszy rzut oka może kojarzyć się z czymś zupełnie prostym. W praktyce cała procedura bywa o wiele bardziej skomplikowana, nie tylko ze względu na złożoność całego procesu inwestycji, ale też obowiązujące uregulowania prawne. Same definicje przyłączy mówią dużo o podstawowej charakterystyce, jednak równie ważne jest odniesienie się do aspektów praktycznych.
Jak wygląda odbiór techniczny?
W praktyce odbiór techniczny można podzielić na kilka etapów. Całość tej procedury jest kluczowa dla odbiorcy, bowiem warunkuje zawarcie umowy o przyłączenie (umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzenie ścieków).
W toku odbioru technicznego przedsiębiorstwo przesyłowe kontroluje, czy przyłącze zostało wykonane zgodnie z uzgodnioną z nim wcześniej dokumentacją. Kontrola ta nie jest uregulowana przepisami prawa, stąd – w dużej części – odbywa się ona zgodnie z regulaminami i zasadami ustalonymi przez dane przedsiębiorstwo.
Większość przedsiębiorstw posiada druki, które należy wykorzystać by wszcząć czynności odbiorowe. Są one dostępne na stronach internetowych poszczególnych wodociągów. Do wniosku należy dołączyć obligatoryjne załączniki – także określone przez dane przedsiębiorstwa. Z reguły są to: plan sytuacyjny przyłącza (czy też szkic geodezyjny, szkic powykonawczy), czasami również dokumentacja zdjęciowa (tak np.: MPWiK we Wrocławiu). Wniosek składa wykonawca przyłącza. Dzieje się to jeszcze przed zasypaniem przyłącza. W reakcji wyznaczany jest inspektor nadzoru ze strony przedsiębiorstwa, który dokonuje kontroli wykonanego obiektu. W toku czynności sprawdzających dokonuje się m.in. próby szczelności, a także płukania przyłącza wodociągowego. Co ważne, inspektor nadzoru musi otrzymać odpowiednią dokumentację, która zawiera również wynik bakteriologicznego badania wody. Z kolei sama próbka jest pobierana przez akredytowanego pracownika laboratorium podczas obecności inspektora.
Gdy wszystkie powyższe czynności dadzą wynik pozytywny, wówczas wykonuje się wcinkę do przyłącza istniejącej sieci oraz montaż licznika. Wcinka jest wykonywana przez dane przedsiębiorstwo.
Ogół opisywanych czynności prowadzi w konsekwencji do odbioru przyłącza wodociągowego. Co istotne, jest on prowadzony na pisemne zgłoszenie wykonawcy, który oświadcza o gotowości do odbioru końcowego. W odbiorze uczestniczy najczęściej kilka stron, w tym m.in. odbiorca i wykonawca. Stwierdzenie prawidłowości na każdym etapie doprowadza do podpisania protokołu, w którym stwierdza się przyjęcie urządzeń do eksploatacji.
Kwestie związane z umową i kosztami
Nieco wyżej wspomniano również o umowie, która stanowi jeden z istotnych elementów opisywanego zagadnienia. W istocie jej treść zależy od tego, czy wykonujemy samo przyłącze wodociągowe, czy również kanalizacyjne. Niemniej jednak całość sprowadza się do świadczenia stosownych usług oraz rozliczeń na podstawie wodomierza. W tym przypadku zakłada się również to, że ilość odprowadzonych ścieków jest tożsama ze zużyciem wody. Podpisanie umowy możemy określać jako zwieńczenie całego procederu, na który składa się kilka etapów:
– określenie warunków technicznych przyłączenia;
– projektowanie przyłączy;
– budowa przyłączy;
– odbiór przyłączy;
– podpisanie umowy.
W tym miejscu należy podkreślić, że za czynności związane z przyłączeniem do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nie może być pobierana przez przedsiębiorstwo (ani przez gminę) żadna opłata czy wynagrodzenie. Tak jednoznacznie wskazują sądy administracyjne. Wszelkie regulaminy, w których przewidziane są opłaty za przyłączenie do sieci (czy za poszczególne czynności) – naruszają przepisy i tym samym – w zakresie naliczania opłat – nie wiążą odbiorów usługi.
Jak widać, cała procedura jest dość skomplikowania nie tylko pod względem faktycznym, ale przede wszystkim ze strony formalno-prawnej. W związku z tym na każdym etapie realizacji przydatna może okazać się pomoc prawnika, który specjalizuje się w opisywanej tematyce.