Przedmiotem niniejszego artykułu jest omówienie sytuacji, gdy droga wojewódzka ma być realizowana na terenie nie przeznaczonym na ten cel w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, to jest na terenie działek prywatnych przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną.
Uprawnienia właścicieli działek prywatnych
Realizacja tego typu inwestycji odbywa się zgodnie z ustawą z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (dalej ustawa o realizacji dróg publicznych). W świetle tej ustawy nie jest istotny sposób przeznaczenia działek objętych inwestycją w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (dalej mpzp). Przy realizacji inwestycji drogowej po prostu ustaleń mpzp nie bierze się pod uwagę.
Nie oznacza to jednak, że właściciele gruntów prywatnych objętych inwestycją są pozbawieni praw w procesie inwestycyjnym, przysługuje im bowiem charakter strony postępowania w sprawie wydania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Oznacza to, że właściciele działek prywatnych mają wgląd do akt sprawy, mogą żądać wydania kserokopii i odpisów, mogą również wnosić środki odwoławcze.
Prawa właścicieli są więc bardzo duże. Mogą skarżyć każde orzeczenie wydane w toku postępowania. Szczególnie istotne jest to, że mogą wnieść odwołanie od wydanej decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Nie może jednak ono być oparte tylko na tej podstawie, że właściciel prywatny jest niezadowolony z planowanego przebiegu drogi. Aby zapewnić skuteczność odwołania należy wskazać konkretne przepisy prawne, które zostały naruszone wydaną decyzją. Wniesienie takiego odwołania praktycznie całkowicie blokuje proces inwestycyjny, bo odwołanie wstrzymuje wykonalność zaskarżonej decyzji. Pisaliśmy o tym w artykule „Skutki wniesienia odwołania.”
Ważne jest, by właściciele prywatni w razie takiej potrzeby aktywnie uczestniczyli w postępowaniu. Bezczynność może prowadzić do tego, że decyzje uprawomocnią się, czego skutkiem będzie utrata przez nich własności działek. Taka zmiana stosunków własnościowych następuje na etapie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy o realizacji dróg publicznych.
Z dniem uprawomocnienia się decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej nieruchomości stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Jeżeli nieruchomość oddana była w użytkowanie wieczyste, to z dniem uprawomocnienia się decyzji użytkowanie to wygasa.
W zamian za powyższe nieruchomości ich właściciele lub użytkownicy wieczyści otrzymują stosowne odszkodowanie. Wysokość odszkodowania wydaje ten sam organ, który wydał decyzje o zezwolenia na realizację inwestycji drogowej (art. 12 ust. 4a ustawy o realizacji dróg publicznych). Wysokość odszkodowania ustala się w terminie maksymalnie 30 dni.
